حتما تابه‌حال اصطلاح میراث جهانی یونسکو را شنیده‌اید. اما، شاید دقیقا از جزئیات آن اطلاعی نداشته باشید. میراث جهانی یونسکو را مجموعه‌ای از مکان‌های فرهنگی یا طبیعی تعریف کرده‌اند که در این سازمان توسط کمیته میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
بر این اساس، کشورهای عضو یونسکو این اجازه را دارند تا آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی خود را نامزد ثبت در لیست میراث جهانی کنند. به‌گونه‌ای که بعد از ثبت این آثار، حفاظت از آنها در حیطه حاکمان کشور مربوطه، به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود. البته مکان‌ها برای ثبت در لیست میراث جهانی یونسکو باید یکسری معیارهای طبیعی یا فرهنگی را داشته باشند.
ایران نیز در سال ۱۹۷۵ به کنوانسیون میراث جهانی یونسکو پیوست و تاکنون ۲۴ اثر فرهنگی و طبیعی شامل میدان نقش‌جهان اصفهان، تخت جمشید و چغازنبیل، مجموعه ارگ بم، گنبد سلطانیه، محوطه بیستون، سازه‌های آبی شوشتر، بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، برج گنبد قابوس، کاخ گلستان، شهر سوخته، کویر لوت، جنگل‌های هیرکانی و… در این فهرست به ثبت رسانده است.
یکی از مکان‌هایی که ثبت آن در لیست میراث جهانی یونسکو همواره با اما و اگرهایی روبرو بوده است ژئوپارک قشم به‌عنوان اولین ژئوپارک ایران و خاورمیانه است. ضمن اینکه، این اکوسیستم علاوه بر تنوع طبیعی‌ای که دارد، دارای فرهنگی غنی است که از آن به‌عنوان نمادی از دوستی انسان و طبیعت یاد می‌شود.
جای هیچ‌گونه تردیدی نیست که قرار گرفتن آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر که اهمیت جهانی دارند، در این لیست علاوه بر اینکه، باعث حفظ آنها می‌شود؛ متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص خواهد بود که قطعا از اهمیت بسزایی برخوردار است.
علاوه بر این به‌طور مشخص، قرار گرفتن ژئوپارک قشم در فهرست جهانی یونسکو، ضمن اینکه باعث توسعه گردشگری در این جزیره می‌شود، موجب توسعه اقتصادی، اشتغال‌زایی و درآمدزایی برای بومیان منطقه نیز خواهد شد. اما توجه به این نکته ضروری است که رسیدن به چنین جایگاهی مستلزم حفظ و حراست از میراث طبیعی منطقه موردنظر است.
این مکان به‌عنوان یکی از منحصربه‌فردترین ژئو پارک‌های جهان، به دلیل قرار گرفتن در کنار سواحل زیبای خلیج فارس و جنگل دریایی حرا به پارک زمین‌شناسی ایران تبدیل شده است.
رزرو تور قشم از سایت علی بابا
وجود مجسمه‌های طبیعی و نقش برجسته‌های زیبا، چین‌خوردگی‌ها و کوه‌های عجیب، سطوح تخت و صفه ها در ارتفاعات، ستون‌های حاصل از عوامل فرسایش، برجستگی‌ها و فرورفتگی‌های به وجود آمده از هوازدگی، مخروط افکنه‌ها و قطعه‌های افتاده در پای ارتفاعات، کوهسرها و تندیس‌های اعجاب‌آوری که در شکل‌هایی مثل لاک پشت، سگ، مارمولک، اسب آبی و یا حتی چهره آدمی در حالت خشم و فریاد است، پدیده‌های زمین‌شناسی نادر و بی‌مانندی هستند که زیبائی‌های این ژئوپارک را صدچندان کرده است.
غار نمکدان قشم
علیرغم این حجم از زیبایی و شگفتی و با اینکه این منطقه از سال ۱۳۸۵ به عضویت شبکه جهانی ژئوپارک‌های تحت حمایت یونسکو درآمد، اما در دی‌ماه ۱۳۹۱ به دلیل ناتوانی مدیران سازمان منطقه آزاد قشم در انجام معیارهای ثبت جهانی ژئوپارک از فهرست یونسکو خارج شد. البته مجددا در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ با پیگیری‌های فراوان ژئوپارک قشم توانست کارت سبز گرفته و دوباره جهانی شود.
پرورش میگو به بهای تخریب اکوسیستم
حال با همه این فراز و نشیب‌ها، بار دیگر اخباری به گوش رسیده مبنی بر اینکه قشم در معرض خروج از فهرست یونسکو قرار گرفته است. دلیل این اتفاق عملیات ساخت مرکز پرورش میگو در این منطقه است که موجب تخریب حریم میراث طبیعی ملی و جهانی «غار نمکی» قشم شده است.
شواهد حکایت از آن دارد که واگذاری اراضی در محدوده طولانی‌ترین غار نمکی جهان به مرکز پرورش میگو به‌عنوان تهدیدی جدی برای خروج ژئوپارک قشم از یونسکو مطرح شده است.
این اتفاقات در حالی به وقوع پیوسته است که پیش‌ازاین فعالان محیط زیست و گردشگری اعلام کرده بودند که عملیات ساخت مرکز پروش میگو موجب تخریب حریم میراث طبیعی ملی و جهانی «غار نمکی» قشم شده و حتی پیش‌بینی‌شده بود که این اتفاق خطر خروج ژئوپارک قشم از فهرست جهانی یونسکو را به صورت جدی مطرح خواهد کرد.
این در حالیست که، همان زمان در پاسخ به این هشدارها دادستان قشم اعلام کرده بود که در پی دستور ویژه رئیس‌کل دادگستری هرمزگان با ورود مدعی‌العموم، عملیات بخشی از ساخت مرکز پرورش میگو در حریم ژئوپارک جهانی قشم متوقف شده است.
سرانجام، در پی نگرانی‌هایی که پیرامون این اقدامات مطرح شد دستور توقف عملیات اجرایی مرکز پرورش میگو در بخشی از منطقه که نزدیک به غار نمکدان بوده و احتمال داشت به محیط زیست آسیب بزند، صادر شد.
رزرو هتل قشم از سایت علی بابا
با همه این صحبت‌ها گویا اقدامات انجام شده در این راستا مؤثر واقع نشده و اخبار حکایت از آن دارد که در پی تخریب غارنمکی و ساخت مرکز پرورش میگو در این ناحیه، همچنان این خطر وجود دارد که قشم از فهرست جهانی یونسکو خارج شود.
بر اساس این گزارش، درحالی خطر اخراج ژئوپارک قشم از یونسکو بار دیگر به‌صورت جدی مطرح شده است که مدیران ژئوپارک جهانی قشم با عدم تعیین حریم مشخص به‌عنوان محدوده ژئوپارک موجب بروز این بحران شده‌اند.
ضمن اینکه نباید از این نکته غافل ماند که بر اساس قانون حفاظت از منابع آبزی جمهوری اسلامی ایران و قانون نظام جامع دامپروری و آیین‌نامه‌های صدور مجوزهای تولید دام طیور و آبزیان هرگونه صدور مجوز برای فعالیت‌های تکثیر و پرورش آبزیان نیازمند استعلام از مراجع هشت‌گانه از جمله اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان است.
با توجه به اتفاقات پیش‌آمده پیرامون این موضوع و ازآنجاکه این منطقه از کشورمان در معرض خروج از فهرست یونسکو قرارگرفته است، از مسوولان مربوطه و دست‌اندرکاران این حوزه انتظار می‌رود تا پیش از قطعی شدن خروج ژئوپارک قشم از این فهرست دست‌به‌کار شوند و با اندیشیدن تمهیدات لازم به‌صورت جدی ماجرا را پیگیری کنند تا بار دیگر فهرست جهانی یونسکو این منطقه شگفت‌انگیز را از دست ندهد.
