ماسال۷

راهنمای سفر به ماسال و تجربه ناب شهر ییلاقی

آشنایی با ماسال؛ زیباترین شهر شمالی ایران

تاکنون سفر به ماسال را تجربه کرده‌اید؟ گیلان را گشته‌اید؟ اگر هنوز نمی‌دانید ماسال کجاست و در کدام قسمت گیلان زیبا قرار دارد باید به شما بگوییم که در شناخت یکی از زیباترین نقاط خطه شمال کمی کوتاهی کرده‌اید. اما عیبی ندارد. با خواندن این مقاله متوجه خواهید شد که ماسال دیدنی در همسایگی کوه‌های تالش چقدر زیباست و چرا این‌قدر اصرار داریم که با این شهر کوچک و جذاب آشنا شوید.

گفتیم که ماسال در کنار کوه‌های تالش قرار دارد. این نکته کلیدی را در ذهن داشته باشید تا برای‌تان مشخص شود که چرا به این شهر، ماسال گفته‌اند.

قبل صحبت درباره راهنمای سفر به ماسال بد نیست بدانید ماسال در لغت به معنی کوه‌وار یا مکانی است که در کنار کوه قرار دارد. پس می‌توان نتیجه گرفت که همسایگی با کوه‌های تالشی دلیل نام‌گذاری این شهر است. البته این را هم بدانید که در گذشته‌ها به ماسال، رودکنار هم می‌گفته‌اند. البته این هم علتی دارد که در ادامه متن متوجه آن خواهید شد.

ماسال کجاست؟
ماسال در شمال غربی رشت در استان گیلان واقع شده و به عنوان یکی از ییلاق‌های مهم این استان شناخته می‌شود.
ییلاق اولسبلانگاه ماسال کجاست؟
ییلاق اولسبلانگاه در استان گیلان، شهرستان ماسال، ۲۵ کیلومتری غرب شهرستان ماسال واقع شده است.
فاصله تهران تا ماسال چقدر است؟
فاصله تهران تا ماسال، ۳۷۴ کیلومتر است و با خودروی شخصی ۴ ساعت و ۴۳ دقیقه زمان می‌برد تا به ماسال برسید.

ماسال کجاست؟

برای سفر به ماسال باید شهر کوچکی را در نظر بگیرید که پر از سبزی و زیبایی است و رودخانه‌ای به نام خالکایی هم از کنار آن می‌گذرد. این شهر کوچک و زیبا که از قدیم‌الایام لقب بهشت گمشده گیلان را به دوش می‌کشد، پر است از آبشارهای مرتفع و جنگل‌هایی که گشت‌وگذار در آنها بیشتر شبیه واردشدن به پوستری جذاب و رنگی است. این روزها، ییلاق‌های جذاب ماسال از مهم‌ترین دلایل محبوبیت و شهرتش به شمار می‌روند.

پس اگر قبل سفر به ماسال می‌خواهید بدانید که ماسال کجاست و چه دیدنی‌هایی دارد، فعلا این دورنما را در ذهن‌تان ثبت کنید تا به سراغ ریزه‌کاری‌ها و معرفی این شهر برویم. رودخانه خالکایی که از آن صحبت شد، از کوه‌های تالش و دامنه‌های کوه شاه‌معلم سرچشمه می‌گیرد و بعد از گشت‌وگذارش، از کنار ماسال روانه تالاب انزلی می‌شود.

در گذشته‌های دور، رودکنار یا همین ماسال امروزی، روستایی کوچک بوده که در آن شنبه‌بازارهای پررونقی برگزار می‌شده است. این شنبه‌بازارها باعث می‌شوند تا رشد و شکوفایی ماسال بیشتر و بیشتر شود و حالت شهری به خود بگیرد. در حال حاضر، شهر ماسال از دو بخش ماسال مرکزی و شاندرمن، دو شهر ماسال و بازارجمعه و چهار دهستان به نام‌های طاسکوه، کوچکام، شیخ‌نشین و شاندرمن تشکیل شده است.

ماسال کجاست

 

در سفر به ماسال آبشارها هم فوق‌العاده دیدنی هستند. مثلا آبشار ویوز در کنار منطقه ییلاقی اولسبلنگاه قرار دارد و آبشاری مرتفع به حساب می‌آید. ماسال آبشارهای دیگری هم دارد که می‌توان از میان آنها به موارد زیر اشاره داشت:

  • آبشار خون با ارتفاع ۱۵ متر؛
  • آبشار تولی‌نسا با ارتفاع ۱۰ متر؛
  • آبشار رامینه با ارتفاع ۱۰ متر.

ماسال شهر مرتفعی است و در میان شهرهای استان گیلان از نظر ارتفاع، بعد از رودبار در جایگاه بلندترین و مرتفع‌ترین شهر می‌ایستد.

 

جمعیت و مردم شناسی ماسال

برای آشنایی بیشتر با جمعیت و مردم شناسی ماسال، می‌توانید خلاصه‌ای از اطلاعات را در این بخش بخوانید:

نژاد و زبان مردم ماسال

مردم ماسال جزو قوم تالش به‌حساب می‌آیند و به زبان تالشی صحبت می‌کنند که متعلق به شمال‌غرب و مناطق مربوط به سواحل دریای خزر است. این زبان از پیچ‌وخم تاریخ همچنان حفظ شده است و مطالعه آن می‌تواند راهنمای شگفت‌انگیزی درباره تاریخ و زبان گذشته‌های ایران باشد.

جمعیت ماسال

طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان ماسال، ۵۲ هزار و ۶۴۹ نفر بوده است. عده زیادی از مردم شهر، مسن هستند و بیشتر جوان‌ها برای کار و گذران زندگی در شهرهای بزرگ‌تر، شهر مادری‌شان را ترک کرده‌اند و فقط در تعطیلات سفر به ماسال را تجربه می‌کنند.

سفر به ماسال

دین و مذهب مردم ماسال

دین مردم ماسال اسلام و مذهب آن‌ها شیعه و سنی است.

اقتصاد و صنایع دستی ماسال

اقتصاد شهرستان ماسال بر پایه دامداری و کشاورزی است. فعالیت‌های اقتصادی مردم این منطقه شامل پرورش طیور، برنج‌کاری، پرورش گاو و گوسفند و… است. برنج، مرکبات، سبزیجات، باقلا و آلوچه، جزو کشت‌های مهم ماسال در کشاورزی هستند. این شهر با تولید گوشت مرغ و گوشت قرمز، پنیر، کره، شیر، ماست، پوست و پشم، یکی از مهم‌ترین تامین‌کنندگان انواع فرآورده‌های دامی کشور به‌شمار می‌رود. علاوه‌براین، پرورش زنبور عسل و عسل طبیعی ماسال نیز معروف است.

تولید و عرضه صنایع دستی نیز نقش مهمی در گردش مالی و اقتصاد این منطقه دارد. ابریشم‌بافی، شال‌بافی، گلیم‌بافی، حصیربافی و چوب‌تراشی از جمله صنایع دستی ماسال هستند که هر هفته در بازار به فروش می‌رسند.

تاریخچه شهر ماسال

اگر قرار باشد شهر ماسال را از جنبه تاریخی بررسی کنیم، منطقه‌ای که این شهر در آن قرار گرفته به میلیون‌ها سال پیش برمی‌گردد. قبرستان‌های قدیمی و خرابه‌هایی که در کاوش‌های باستان‌شناسی کشف شده‌اند، نشان‌دهنده عمر طولانی منطقه هستند که به عصر آهن می‌رسد و در آثار ملی کشور ثبت شده است.

جدا از کهن‌سال بودن منطقه ماسال، اگر بخواهیم درباره تاریخچه شهر ماسال صحبت کنیم، باید خاطرات یک قرن اخیر را مرور کنیم. ماسال در ابتدا، یک منطقه خوش‌آب‌وهوا در کنار رود خالکایی بود که برای مبادله کالا، بازارهای هفتگی داشت. این منطقه هیچ‌گونه امکانات رفاهی، خدمات درمانی، مدرسه، مسکن، درمانگاه و… نداشت و به‌قول تاریخ‌نویسان، به‌نوعی بن‌بست جغرافیایی و اجتماعی بود تا اینکه مدیریت منطقه ماسال به‌عهده فردی به نام انامقلی ماسالی (۱۲۷۵-۱۳۵۲ ش) قرار گرفت. انامقلی با توجه به تجربه‌های خود در تجارت و مدیریت و درک متفاوتی که از تغییرات زمانه داشت، به فکر تغییرات بزرگ بود.

ماسال شهری در گیلان

پس از آغاز فعالیت انامقلی، مدرسه، درمانگاه، مسکن و خدمات درمانی و پزشکی به ماسال اضافه شد. امکانات مهمی مثل برق و آب در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ شمسی با ساخت کارخانه برق و شبکه لوله‌کشی تامین شد و در نهایت با تاسیس شهرداری، همه‌چیز در شهر تکمیل شد.

انامقلی تخصص چندانی نداشت اما با توجه به اینکه از اهمیت تعلیم و تربیت، جاده‌سازی و تشکیلات شهری باخبر بود، توانست تغییرات مهمی در ماسال ایجاد کند. او با کمک اندیشه و دیدگاه متفاوت خود، حدود ۵۰ سال تلاش کرد تا یک بازار قدیمی و ناشناخته مثل ماسال را به یک شهر مسکونی و مشهور با امکانات کافی برای زندگی تبدیل کند.

ماسال، تا سال ۱۳۷۵ شمسی، بخشی از شهر تالش بود اما با آبادتر شدن منطقه و گسترش امکانات، در سال ۱۳۷۶ با عنوان شهرستان ماسال تفیک و جزئی از محدوده ماسال شد. با توجه به این توضیحات، هر اتفاقی که شهر ماسال را به یک منطقه گردشگری محبوب تبدیل کرده، به صد سال اخیر و تغییرات بزرگ آن برمی‌گردد.

سفر به ماسال و جغرافیای آن بین شهرهای گیلان

شهرستان ماسال در استان گیلان قرار گرفته و مساحتی حدود ۶۶۲ کیلومترمربع دارد.این شهر در ارتفاع ۸۴ متری از سطح دریا قرار گرفته و بعد از رودبار، دومین شهر مرتفع استان گیلان است.

برای اینکه از موقعیت جغرافیایی ماسال بیشتر باخبر شوید، خوب است به شما بگوییم که در همسایگی کدام شهرهای گیلانی قرار دارد. رضوانشهر، فومن، صومعه‌سرا، خلخال و اردبیل، دور و اطراف ماسال را از جهات مختلف گرفته‌اند.

به‌طورکلی می‌توان گفت که ماسال از شمال به تالش، هشتپر، اسالم، ساحل گیسوم، رضوانشهر، آبشار ویسادر و مرکز خرید آستارا، از جنوب و جنوب غربی به اردبیل و خلخال و از شرق به فومن، ماسوله، صومعه‌سرا و قلعه رودخان دسترسی دارد. دسترسی بی‌نظیر ماسال به شهرهای اطراف باعث شده که به یکی از مراکز توریستی غرب گیلان تبدیل شود.

نقشه ماسال

 

در گذشته‌های دور، رودکنار یا همین ماسال امروزی، روستایی کوچک بوده که در آن شنبه‌بازارهای پررونقی برگزار می‌شده است. این شنبه‌بازارها باعث می‌شوند تا رشد و شکوفایی ماسال بیشتر و بیشتر شود و حالت شهری به خود بگیرد.

این روزها، ییلاق‌های جذاب ماسال از مهم‌ترین دلایل محبوبیت و شهرتش به شمار می‌روند. در سفر به ماسال متوجه می‌شوید مردم این شهر به زبان شیرین تالشی صحبت می‌کنند.

این زبان از پیچ‌وخم تاریخ همچنان حفظ شده است و مطالعه آن می‌تواند راهنمای شگفت‌انگیزی درباره تاریخ و زبان گذشته‌های ایران باشد. ماسال جمعیت زیادی ندارد. از همین تعداد  اندک هم که در نُه سال پیش یعنی سال ۱۳۹۰، حدود ۴۹ هزار و ۳۸۹ نفر بوده است، عده زیادی مسن هستند و بیشتر جوان‌ها برای کار و گذران زندگی در شهرهای بزرگ‌تر، شهر مادری‌شان را ترک کرده‌اند و فقط در تعطیلات سفر به ماسال را تجربه می‌کنند.

آب و هوای ماسال

آب‌ و هوای ماسال از آن موضوعاتی است که حتی حرف زدن درباره‌اش، حال آدم را جا می‌آورد و نفسش را تازه می‌کند. ماسال مانند سایر مناطق گیلان هوای نسبتا مرطوبی دارد اما در ارتفاعات نیمه‌مرطوب و کوهستانی است. فصل بهار و اوایل پاییز زمان مناسبی برای گردش در ماسال است.

  • بهار: فصل بهار در شهر ماسال، بهترین و دل‌چسب‌ترین فصل است. هوای خنک بهاری، درختان تازه جوانه‌زده و سرسبز همراه با موسیقی پرندگان، بهترین زمان برای سفر به ماسال را فراهم می‌کند.
  • تابستان: تحمل رطوبت فصل تابستان در شهر ماسال ممکن است کمی برای گردشگران سخت باشد اما مناطق کوهستانی ماسال همچنان نسبتا خنک و معتدل است.
  • پاییز: فصل پاییز در ماسال با طرح زرد و نارنجی و قرمز برگ‌ها شروع می‌شود. میزان رطوب هوا کم‌تر و بارش باران بیشتر می‌شود و ابر و مه، فضا را زیباتر می‌کند.
  • زمستان: در فصل زمستان، بارش باران و برف بیشتر می‌شود، طوری‌که گاهی همه ییلاقات لباس برفی به تن می‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم اگر زمستان را برای سفر به ماسال انتخاب می‌کنید، بهتر است تجهیزات کافی همراه داشته باشید.

ییلاق های ماسال

همه ما در سفر به ماسال آن را به طبیعتی زیبا و بکر و مناطقی غرق شده در ابر و مه می‌شناسیم. مناطقی که وقتی صبح زود از خواب بیدار شوید، به فاصله یک متری خود را نمی‌توانید ببینید، اما باید منتظر باشید تا ابرها کنار روند و زیبایی واقعی تجلی کند. ماسال به ییلاق‌هایی سرسبز بر دامنه کوه‌های سر به فلک کشیده معروف است، جایی که می‌توانید دنیا را زیر پاهای خود ببینید.

در ادامه این راهنمای سفر به ماسال به معرفی محبوب‌ترین و البته زیباترین ساختۀ دست طبیعت می‌پردازیم، ییلاق‌هایی که با حضور در آن‌ها خستگی یک سال از تن‌تان به در خواهد شد. پس از معرفی هر ییلاق، لوکیشن آن روی گوگل مپ نیز آورده شده است، اما برخی از ییلاق‌ها هنوز در گوگل مپ ثبت نشده‌اند.

بنابراین اگر دوست دارید بقیه گردشگران نیز از آدرس دقیق این مناطق اطلاع پیدا کنند، با ثبت دقیق لوکیشن آن‌ها در گوگل مپ، قدمی در راستای صنعت گردشگری ایران بردارید.

در این سفر، آرامش جاهای دیدنی بکر شمال را از دست ندهید.

ییلاق های ماسال۱- ییلاق اولسبلانگاه

در سفر به ماسال می‌بینید ییلاق اولسبلانگاه با وجود درخت‌هایی که در فصل پاییز به رنگ‌های زیبا و مختلف در می‌آیند، از جمله زیباترین جاهای دیدنی ماسال است. واژه اولسبلانگاه به مفهوم «درختی در ارتفاع بالا» است و نامی مناسب برای این منطقه است. «اولَس» در زبان محلی این منطقه به معنی درخت مَمرَز و «بلنگاه» نیز به معنی جایی مرتفع و بلند است. برخی از محلی‌ها اولسبلنگاه را به معنی جایی برای روییدن درخت مَمرَز نیز می‌دانند.

هر فصلی از سال که سفر به ماسال را تجربه کنید، می‌توانید زیبایی‌های خیره‌کننده‌ای در این منطقه ببینید. پیشنهاد می‌کنیم اگر فصل پاییز و مه و ابرهای تیره را دوست دارید، مهر و آبان به این منطقه سفر کنید تا از دیدن کوه‌هایی که با درختان قرمز و نارنجی و زرد رنگ‌آمیزی شده‌اند، لذت ببرید.

ییلاقات ماسال

جالب است بدانید که آب و هوای اولسبلنگاه به حدی عالی است که بسیاری از بومیان ماسال هم برای گذراندن تابستان، ییلاق اولسبلانگاه را انتخاب می‌کنند. همه خانه‌های این منطقه چوبی است و هنوز برق ندارد و به همین دلیل نیز از پنل‌های خورشیدی یا موتور برق برای تامین برق استفاده می‌شود. ارتفاع ییلاق اولسبلانگاه ماسال از سطح دریا حدود ۱۴۹۰ متر است و می‌توانید از این منطقه کل ماسال و تالش را ببینید.

ییلاق اولسبلانگاه روی گوگل مپ

۲- ییلاق سوئه چاله

ییلاق سوئه چاله که به آن ییلاق سوچاله هم گفته می‌شود را همه با خانه‌هایی با سقف‌های رنگی می‌شناسند. در زبان محلی ماسال، سوچاله به محلی گفته می‌شود که در آن گیاهانی چون گُلپَر و خنجری می‌رویند. خانه‌های این منطقه در یک یا دو طبقه ساخته شده و از لابه‌لای آن‌ها ابرهای شناور در حال حرکت هستند.

ییلاق سوئه چالهییلاق سوئه چاله روی گوگل مپ

۳- ییلاق تلارگاه

ییلاق تالارگاه از خارق‌العاده‌ترین ییلاق‌های ماسال است که همه زیبایی‌های طبیعی را با هم دارد. مه و ابر، جنگل و دره همه در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و این منطقه را به یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی ماسال تبدیل کرده‌اند.

ییلاقات ماسال

یکی از موهبت‌های سفر به ماسال عدم وجود اینترنت است، بنابراین بدون وجود فضای مجازی، می‌توانید تمام روز را به نظاره کردن زیبایی‌های این منطقه بپردازید و با محلی‌ها صحبت کنید. سفر به این منطقه از ماسال که مجموع زیبایی‌های طبیعی را دارد برای تجدید قوا بهترین فرصت است.

ییلاق تلارگاه روی گوگل مپ

لوکیشن ییلاق تلارگاه هنوز روی گوگل مپ قرار نگرفته است، بنابراین اگر به این ییلاق زیبا و بکر سفر کردید، حتماً برای ثبت آن روی گوگل مپ اقدام کنید.

۴- ییلاق ملومه

ییلاق ملومه بند یکی دیگر از مکان‌های بسیار زیبا و جاهای دیدنی در سفر به ماسال است که آب و هوای فوق‌العاده عالی دارد. در این منطقه خانه‌های بیشتری ساخته شده، بنابراین اگر قصد سفری چند روزه را دارید می‌توانید یکی از خانه‌های اهالی را برای اقامت اجاره کنید. ییلاق ملوله شامل دشت، دره، کوه و تپه‌هایی پر از درخت است و از دیدن طبیعتی بکر و زیبا لذت خواهید برد.

ییلاق ملوله روی گوگل مپ

۵- ییلاق خندیله

ییلاق خندیله در منطقه‌ای کوهستانی و در میان کوه‌های بلند قرار گرفته و به همین دلیل هم دمای هوای این منطقه پایین‌تر از دیگر ییلاقات سفر به ماسال است. بنابراین اگر در فصل تابستان هم به این منطقه سفر می‌کنید همراه خودتان لباس گرم داشته باشید. ییلاق خندیله یکی از ییلاقات محبوب برای فصل تابستان اهالی و عشایر منطقه است، علت آن نیز تفاوت دمایی بالایی این ییلاق با مناطق مجاور دارد.

ییلاق خندیله

ییلاق خندیله روی گوگل مپ

لوکیشن ییلاق خندیله در گوگل مپ درج نشده است، اگر به این منطقه سفر کرده‌اید یا از لوکیشن دقیق آن اطلاع دارید می‌توانید برای ثبت آن در گوگل مپ اقدام کنید.

۶- ییلاق اسپی

ییلاق اسپی دشت یکی دیگر از ییلاق‌ها برای سفر به ماسال است که در هر فصلی از سال گردشگران بسیاری از آن دیدن می‌کنند. علت نام‌گذاری این ییلاق، وجود اسب‌های وحشی در دشت‌ها است. دیدن گله اسب‌هایی که آزاد و رها در حال دویدن هستند، چهره زیبایی به این منطقه بخشیده و وجود اسب‌ها یکی از دلایل اصلی علاقه گردشگران به ییلاق اسپی دشت است.

یکی دیگر از جذابیت‌های منحصربه‌فرد این ییلاق ماسال، مشاهده اقیانوس ابری است. این پدیده که تنها در ارتفاعات بالا رخ می‌دهد به دلیل به هم پیوستن ابرها به یکدیگر است، اقیانوسی از ابر را ایجاد می‌کند. مطمئنیم از دیدن منظره ابرهای در هم تنیده لذت خواهید برد.

ییلاقات ماسالییلاق اسپی روی گوگل مپ

۷- ییلاق شنبه

ییلاق شنبه راه یکی از سرسبزترین ییلاق های ماسال است که در آن کلبه‌های چوبی برای استراحت گله‌داران ساخته شده و گردشگران می‌توانند در آن ساکن شوند. بیشتر اهالی این منطقه به دامپروری مشغول هستند و علت آن نیز وجود دشت‌های سرسبز در ییلاق شنبه راه است.

در سفر به ماسال صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوید، می‌توانید گله‌هایی از گاو و گوسفند را ببینید که در حال چرا هستند و برای صبحانه نیز از محصولات طبیعی مانند پنیر و شیر تازه استفاده کنید.

ییلاق شنبه روی گوگل مپ

۸- ییلاق واشیار

ییلاق واشیار یکی دیگر از ییلاق‌های سرسبزی است که در منطقه ماسال قرار گرفته و یکی از مهم‌ترین و زیباترین جاذبه‌های طبیعی آن، آبشار است. یکی از دلایلی که این منطقه را به محلی قابل توجه و همیشگی برای ییلاق تبدیل کرده‌، هوای خنک در تابستان و وجود آب‌های خروشان و سرد آبشار است. بنابراین غیر لذت از طبیعت زیبای این منطقه، می‌توانید در آب‌های سرد و روح‌افزای آن هم آب‌تنی کنید تا سفر به ماسال برایتان جذابیت بیشتری داشته باشد. پس لباس شنا و وسایل مناسب همراه داشته باشید.

ییلاق واشیارییلاق واشیار روی گوگل مپ

۹- ییلاق دشت آلنزه

ییلاق بکر و دست‌نخورده دشت آلنزه که در میان کوه‌های شاندرمن واقع شده، یکی دیگر از زیباترین ییلاق های ماسال است. در سفر به ماسال، باید از این ییلاق و زیبایی‌های آن دیدن کنید چون نظیر آن را در هیچ جای دیگری نخواهید دید. در این ییلاق می‌توانید درختان افرایی را ببینید که بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارند.

ییلاق دشت آلنزه روی گوگل مپ

۱۰- ییلاق شالما

ییلاق شالما که در فاصله ۱۲ کیلومتری شهر ماسال قرار دارد، یکی دیگر از ییلاق‌های زیبایی است که در سفر به ماسال می‌بینید. این ییلاق با رشته‌ کوه‌های البرز محاصره شده است. اهالی این منطقه، شالما را به‌عنوان سرچشمه آب‌ها می‌شناسند چون در این منطقه حداقل ۵ چشمه وجود دارد که به دو رود شالما و چلسی می‌ریزند.

ییلاقات ماسال

ییلاق شالما روی گوگل مپ

۱۱- ییلاق خشکه دریا

ییلاق خشکه دریای ماسال در دره‌ای واقع شده که محل تلاقی چند رود پُر آب ماسال است. ارتفاع این ییلاق از سطح دریا حدود ۱۵۰۰ متر است و در میان رشته‌ کوه‌های دشته قرار دارد. به همین دلیل حتی در تابستان هم در سفر به ماسال آب‌‌وهوایی بسیار مطبوع و خنک را تجربه خواهید کرد.

ییلاق خشکه دریاییلاق خشکه دریا روی گوگل مپ

۱۲- ییلاق خان بند

ییلاق خان بند دشت‌های وسیع و سرسبزی دارد که محل چرای گوسفندان روستاست. یکی از دلایلی که این ییلاق مورد توجه گردشگران قرار گرفته، حرکت سریع ابرهاست که به دلیل موقعیت جغرافیایی این منطقه است.

ییلاق خان بنداگر در سفر به ماسال از ییلاق خان بند رد شدید، می‌بینید که این منطقه در مرز هوایی گیلان و اردبیل قرار گرفته و همین موضوع باعث حرکت سریع ابرها در آن می‌شود. گفته می‌شود که پیکر میرزا کوچک خان جنگلی اول در این منطقه به خاک سپرده شد، اما این موضوع هنوز به اثبات نرسیده و در حد روایت است.

ییلاق خان بند روی گوگل مپ

خان بند هم یکی دیگر از ییلاق‌ها دیدنی در سفر به ماسال است که هنوز در گوگل مپ ثبت نشده است. اگر قبلا به این منطقه زیبا سفر کرده‌اید و لوکیشن دقیق آن را می‌دانید به منظور راهنمایی سایر گردشگران برای ثبت لوکیشن در گوگل مپ اقدام کنید.

جاهای دیدنی ماسال را می‌شناسید؟

جاهای دیدنی ماسال تنها محدود به ییلاق‌های سرسبز این منطقه نیست، بلکه می‌توانید با سفر به ماسال از قلعه‌‌ای تاریخی، غار و آبشارهای زیبا نیز لذت ببرید. آب‌تنی در آب خنک و گوارای چشمه، لذتی است که تنها با قدم گذاشتن به آب جاری در پایین دست آبشار می‌توانید تجربه کنید. اگر به ماسال سفر کردید، یک نیم‌روز را برای دیدن چشمه‌ها و آبشارهای این منطقه زیبا از گیلان اختصاص دهید.

ماسال فرو رفته در ابرها

۱- قلعه کول

قلعه کول در روستای تاس کوه (که به آن روستای قلعه کول نیز گفته می‌شود) و روی تپه‌ای طبیعی با ارتفاع حدود ۳۵ متر واقع شده است. کارشناسان معتقد هستند قدمت این قلعه به سده‌های دوم و سوم هجری برمی‌گردد.

ییلاقات ماسالقلعه کول روی گوگل مپ

۲- غار آویشو

در سفر به ماسال غار آویشو را از دست ندهید. این غار در ۲۲ کیلومتری شهر ماسال و در ارتفاع ۱۴۶۰ متری از سطح دریا واقع شده و تنها یک دهانه ورودی دارد. داخل غار می‌توانید رودخانه‌ای زیبا و خروشان را ببینید که در انتها به یکی از زیباترین آبشارهای این منطقه می‌رسد. غیر از رودخانه، داخل غار آویشو قندیل‌هایی از جنس آهک از سقف و دیوار آوریزان هستند که بلندی برخی از آن‌ها به یک متر می‌رسد.

غار آویشوغار آویشو روی گوگل مپ

۳- آبشار رامینه

آبشار رامینه در سفر به ماسال بالادست جاده اصلی ماسال و در دل جنگل قرار دارد. این آبشار یکی از جاذبه‌های طبیعی ماسال است. این آبشار پُرآب که با شیب تندی روی سنگ‌ها می‌ریزد، منظره‌ای زیبا ایجاد کرده است. برای استراحت نیز یا می‌توانید چادر بزنید، یا اینکه در هتل رامینه که درست روبروی آبشار قرار گرفته اقامت کنید.

آبشار رامینه

آبشار رامینه روی گوگل مپ

۴- آبشار تولی نسا

آبشار تولی نسا ماسال یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی و جاهای دیدنی در سفر به ماسال است که ارتفاعی حدود ۱۰ متر داشته و از یک دیواره تقریباً صاف به داخل دریاچه می‌ریزد. برای دسترسی به آبشار تولی نسا می‌توانید از ماشین‌های آفرود استفاده کنید البته مسیر مال‌رویی نیز وجود دارد که برای رسیدن به آبشار استفاده می‌شود و حدود ۲ ساعت زمان می‌برد تا از منطقه آسفالت به آبشار برسید.

آبشار تولی نسا روی گوگل مپ

لوکیشن دقیق آبشار تولی نسا هم مثل آبشار رامینه هنوز در گوگل مپ ثبت نشده است. اگر از محل دقیق این آبشار اطلاع دارید یا قبلاً به این منطقه سفر کرده‌اید، برای ثبت لوکیشن آبشار تولی نسا در گوگل مپ اقدام کنید.

۵- منطقه اسبه ریسه

منطقه باستانی اسبه ریسه در ییلاق اسپی قرار گرفته و کارشناسان قدمت آن را حدود هزاره اول پیش از میلاد تخمین زده‌اند. برخی از شواهد در این منطقه نشان‌دهنده رونق آن تا چند قرن پیش از ظهور اسلام بوده است. بنابراین اگر به مناطق باستانی علاقمندید در سفر به ماسال نیز می‌توانید از آثار به جای مانده از دروان قدیم بازدید کنید.

منطقه اسبه ریسهدیوار سنگی اسبه ریسه از بلندترین دیوارهای صخره‌نوردی در کشور است و امکانات بسیاری هم برای استفاده صخره‌نوردان دارد. از دیگر امکانات تفریحی این ییلاق می‌توان به کایاک سواری در رودخانه خروشان دامنه دیوار سنگی اسپی اشاره کرد.

منطقه اسبه ریسه روی گوگل مپ

۶- بام ماسال

بام سبز در سفر به ماسال یکی از زیباترین چشم‌اندازها را دارد و واقعاً این نام برازنده این منطقه است چون می‌توانید تمام ماسال سرسبز و زیبا را زیر پاهای‌ خود ببینید. بام ماسال همان‌طور که از نامش پیداست، بلندترین منطقه ماسال است که در فاصه یک کیلومتری از شهر واقع شده و با خودروی شخصی نیز قابل دسترسی است.

بام ماسالبام سبز ماسال روی گوگل مپ

پارک های ماسال

یکی از بزرگ‌ترین کارهایی که در منطقه ماسال برای حفظ منابع طبیعی صورت گرفته، تبدیل بخشی از مناطق جنگلی ماسال به پارک جنگلی است. این پارک‌ها امکاناتی برای گردشگران دارند. بنابراین در سفر به ماسال می‌توانید برای اقامتی کوتاه چادر زده و از طبیعت و هوای فوق‌العاده این منطقه لذت ببرید.

پارک ساحلی ماسال

به دلیل قرار گرفتن در کنار رودخانه خالکایی این نام را به پارک ساحلی ماسال ‌ داده‌اند و از جمله مراکز گردشگری و تفریحی در سفر به ماسال است. در این پارک ساحلی امکاناتی برای گردشگران در نظر گرفته شده که شامل آلاچیق، سرویس بهداشتی و صندلی است. در بخشی از پارک وسایل بازی برای کودکان در نظر گرفته شده و می‌توانند اوقات خوشی را داشته باشند.

پارک ساحلی ماسال روی گوگل مپ

۸- پارک جنگلی ریزه مندان

پارک جنگلی ریزه مندان که برای حراست از جنگل‌های جلگه‌ای منطقه ماسال ایجاد شده، بخشی از جنگل های هیرکانی است. همان‌طور که می‌دانید جنگل‌های هیرکانی از آستارا در گیلان شروع شده و تا گیلداغی در استان گلستان ادامه دارند.

پارک جنگلی ریزه مندانوسعت پارک جنگلی ریزه مندان را در سفر به ماسال درک خواهید کرد. این پارک حدود ۲۰۰ هکتار وسعت دارد و در بخش‌هایی از آن امکانات رفاهی برای گردشگران در نظر گرفته شده‌ است. بنابراین اگر به طبیعت‌گردی علاقمند هستید می‌توانید چند روزی را در این جنگل چادر بزنید.

پارک جنگلی ریزه مندان روی گوگل مپ

سوغاتی‌های این شهر زیبا چیست؟

اگر از آن دسته افراد هستید که در سفر به ماسال یا هر شهر دیگری به دنبال خرید سوغاتی و یادگاری می‌گردید، باید بدانید که با دستی پُر از ماسال برخواهید گشت. شیرینی‌ها و صنایع دستی ماسالی‌ها بسیار جذاب است و با خرید آنها می‌توانید اطرافیان‌تان را در بازگشت از سفر، حسابی خوشحال کنید. شال‌بافی، قلاب‌دوزی، حصیربافی، گلیم‌بافی و هنرهایی از این دست در ماسال زیاد است و به همین خاطر می‌توانید در فروشگاه‌ها و بازارهایش به سوغاتی‌های زیبایی برسید.

سوغاتی‌های ماسال

اجازه بدهید که به مقوله سوغاتی در سفر به ماسال کمی بیشتر بپردازیم و برای‌تان بگوییم که می‌توانید به بازارهای ماسال زیبا بروید و چه چیزهایی بخرید:

  • زرین نان: یکی از نان‌های سنتی گیلانی است که در ماسال و شاندرمن پخته می‌شود و خمیری دارد که میانه آن را با موادی نظیر زردچوبه، دارچین، شکر، گردو، آردبرنج و… پُر می‌کنند. این نان خوشمزه روی سنگی داغِ داغ پخته می‌شود و بسیار طعم و بوی خوشی دارد.
  • بافتنی‌هایی از جنس پشم: شال‌ها، دست‌کش‌ها و انواع لباس‌های پشمی با طرح‌‌ها و نقش‌های سنتی هم از صنایع دستی مهم ماسال است که در سفر به آن می‌توانید برای خود یا به عنوان هدیه برای دوستان و خانواده‌تان تهیه کنید.
  • تولیدات چوبی متنوع: نازک‌کاری چوب و خراطی هم از جمله هنرهای دیگر شمالی‌هاست که در سفر به ماسال می‌توانید از نزدیک شاهد آن باشید. شمال است و صنایع دستی چوبی آن دیگر. با سر زدن به فروشگاه‌ها و مغازه‌های مختلف ماسال هم می‌توانید انواع وسایل و ظروف چوبی را خریداری کنید. اشیایی از جنس چوب همیشه جذاب و زیبا هستند و حسی از طبیعت را به محیط پیرامون‌شان منتقل می‌کنند.

شما می‌توانید صنایع دستی دیگری را هم در سفر به ماسال ببینید که در مغازه‌ها و بازارها وجود دارد.

نان های شمالی ماسال

مسیر دسترسی به ماسال

با توجه به موقعیت جغرافیایی ماسال، دسترسی به آن، از شهرهای دور و نزدیک نسبتا آسان است. برای سفر به ماسال باید وارد جاده قزوین- رشت شوید و پیش از رسیدن به رشت، مسیر جاده فومن را در پیش بگیرید. بعد از گذشتن از فومن و صومعه‌سرا، به روستایی به نام کلیدبر و بعد روستای طاهرگوراب می‌رسید. حالا باید به سمت ماسال حرکت کنید تا به ییلاقات ماسال برسید. این مسیر یکی از جاده های مهم ماسال است که تماشای طبیعت بکر اطراف تبدیل به بخشی از خاطرات سفرتان می‌شود.

فاصله شهرهای اطراف تا شهرستان ماسال

اگر قرار باشد برای سفر به ماسال برنامه‌ریزی کنید، بهتر است اطلاعات کلی درباره فاصله شهرهای اطراف تا ماسال و مسیر دسترسی به ماسال را هم بدانید:

  • فاصله ماسال تا رشت: حدود ۵۵ کیلومتر
  • فاصله ماسال تا تهران: حدود ۳۸۰ کیلومتر
  • فاصله ماسال تا ماسوله: حدود ۴۸ کیلومتر
  • فاصله ماسال تا انزلی: حدود ۶۰ کیلومتر
  • فاصله ماسال تا لاهیجان: حدود ۹۳ کیلومتر
  • فاصله ماسال تا قلعه رودخان: حدود ۴۵ کیلومتر
  • فاصله ماسال تا دریا: حدود ۵۰ کیلومتر
  • فاصله ماسال تا جنگل گیسوم: حدود ۴۴ کیلومتر
  • فاصله ماسال تا رامسر: حدود ۱۷۷ کیلومتر

بهترین زمان سفر به این بهشت چه فصلی است؟

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید درباره سفر رفتن در ذهن داشته باشید، انتخاب مناسب‌ترین زمان سفر است. برای سفر به ماسال هم باید از اواسط بهار تا آخر تابستان برنامه‌ریزی کنید. همان‌طور که گفته شد، ماسال از نقاط مرتفع گیلان است.

پس تعجب ندارد که در بهار و تابستان، آب‌وهوای دلنشین و مطبوعی دارد. سرزدن به مناطق ییلاقی در سفر به ماسال از بهترین کارهایی است که می‌توانید در سفر به این شهر ترتیب بدهید. یکی از جذاب‌ترین نقاط ییلاقی گیلان یعنی اولسبلانگاه در ماسال قرار دارد.

بهار سبز ماسال

دهکده ییلاقی اولسبلنگاه از جنوب ماسال حدود ۲۵ کیلومتر فاصله دارد. گذراندن تابستان یا بهار در کلبه‌های چوبی سرسبز و مرتفع در سفر به ماسال حال‌وهوای دلربایی دارد. فکر کنید، در کلبه چوبی‌تان را باز می‌کنید و با تپه‌ای سبز در همسایگی جنگلی زیبا روبه‌رو می‌شوید. عالی نیست؟

اگر صبح خیلی زود از خواب بیدار شوید و سری به بیرون کلبه‌های چوبی بزنید هم شاهد اقیانوسی از ابر و مه خواهید بود که دورتان را می‌گیرند و انگار شما را به سرزمینی فرازمینی منتقل می‌کنند.

از این صبح جذاب‌تر هم داریم؟ البته قطعا سلایق افراد در انتخاب مقاصد و مناطق گردشگری متفاوت است. شاید بعضی‌ها دوست داشته باشند که صبح در هتلی چندستاره از خواب بیدار شوند و از محیط‌های محلی زیاد خوشش‌شان نیاید. در هر حال، انتخاب با شماست، اما اگر اهل طبیعت هستید و دل در گروی مکان‌های بکر و جنگلی دارید، به احتمال بسیار بسیار زیاد از ییلاق ماسال هم خوش‌تان خواهد آمد.

ماسالراستی فراموش نکنید که در حوالی ییلاق اولسبلنگاه در روستایی به نام گیلوانه می‌توانید بر سر مزار میرزاکوچک‌خان جنگلی هم بروید. ماجرای مرگ این مرد بزرگ زیاد خوشایند نیست. او در فرار خود به سمت خلخال از شدت سرمای زیاد هوا یخ می‌زند و جانش را از دست می‌دهد.

گشت‌وگذار در سفر به ماسال یعنی بازدید از صحنه‌های سبز و مه‌گرفته‌ای که حالتان را خوب و رخوت و لختی زندگی شهری را از وجودتان تا حدی پاک می‌کند. اولسبلنگاه برق‌کشی نشده است و با وجود موتور برق است که نور لازم برای کلبه‌های ییلاقی تأمین می‌شود.

این یعنی، همه چیز در حدی بکر در این مکان باقی مانده است. البته شهرت ییلاق زیبای ماسال باعث شده تا پای شمار بیشتری از گردشگران به آنجا باز شود. امیدواریم که این استقبال به بهای تخریب و دست‌خوردگی طبیعت بکر ماسال تمام نشود.

بهترین هتل های ماسال

اگر در سفر به ماسال قصد اقامت چند روزه را دارید و نمی‌خواهید شب را در چادر بمانید، می‌توانید برای اقامت خود یکی از هتل های ماسال را انتخاب کنید. این هتل‌ها در مناطق مختلف ماسال احداث شده‌اند و دسترسی آسانی به منطقه شهری و جاذبه‌های گردشگری ماسال دارند.

بهترین هتل های ماسالهزینه اقامت در هتل های ماسال با توجه به موقعیت مکانی و امکاناتی که در اختیار شما قرار می‌دهند متفاوت است، بنابراین پیشنهاد می‌کنیم قبل از سفر علاوه‌بر بررسی منطقه، هزینه هر شب اقامت را نیز از هتل بپرسید. در ادامه چند هتل و دهکده توریستی به شما معرفی می‌شود که جزو محبوب‌ترین اقامتگاه‌های ماسال هستند.

۱- مجتمع دهکده توریستی ملل شاندرمن ماسال

مجتمع دهکده توریستی ملل شاندرمن ماسال یکی از بهترین اقامتگاه‌هایی است که در سفر به ماسال می‌توانید انتخاب کنید. این دهکده توریستی که در یک طبقه ساخته شده دارای ۱۱ اتاق جداگانه با کلیه امکانات لازم است. ویلاهای این مجتمع شامل اتاق‌های دو خوابه دو نفره، سه نفره، چهار نفره، شش نفره، نه نفره و پانزده نفره هستند.

هزینه ویلاها نیز با توجه به تعداد ظرفیت آن‌ها تعیین می‌شود. برای ویلاهای دو خوابۀ دو نفره، سه نفره و چهار نفره باید از مجتمع استعلام قیمت کنید.

مجتمع دهکده توریستی ملل شاندرمن ماسالمجتمع دهکده توریستی ملل شاندرمن ماسال روی گوگل مپ

۲- هتل راتینس در سفر به ماسال

هتل راتینس یکی از هتل های لوکس ماسال است که در دو طبقه احداث شده و ۴۲ اتاق دارد. این هتل ۴ ستاره که در سال ۱۳۹۸ افتتاح شده در کیلومتر ۴ بلوار ماسال به شاندرمن قرار گرفته و چشم‌اندازی بسیار زیبا به جنگل و کوه دارد. اتاق‌های این هتل زیبا و مجلل شامل اتاق یک تخته، دو تخته، سه تخته و چهار تخته رو به کوهستان و دو تخته، سه تخته و چهار تخته رو به محوطه است.

هتل راتینس ماسالبرای اطلاع از قیمت اتاق‌های یک تخته و دو تخته باید با هتل تماس بگیرید.

هتل راتینس روی گوگل مپ

۳- هتل آریانا ماسال

هتل آریانا در سفر به ماسال در روستای گندز در کیلومتر ۸ جاده ییلاقی قرار گرفته و در ۳ طبقه ساخته شده است. این هتل ۳ ستاره، ۱۸ اتاق دارد و در زمینی به مساحت ۱۷۰۰ متر مربع واقع شده است. یکی از مهم‌ترین مزایای این هتل دسترسی آسان به آن از طریق جاده ییلاقی است.

اتاق‌های هتل شامل اتاق دو تخته و سه تخته دبل بالکن‌دار رو به جنگل و شالیزار، اتاق دو تخته و سه تخته دبل بدون بالکن رو به شالیزار و جنگل، اتاق دو و سه تخته بالکن‌دار رو به محوطه و جنگل است. برای استعلام قیمت هر کدام از اتاق‌ها باید با هتل تماس بگیرید.

هتل آریاناهتل آریانا روی گوگل مپ

در آخر

طبیعت شمال واقعا نعمتی بزرگ است که با سفر به ماسال یا تک‌تک شهرهای گیلان و مازندران متوجه آن خواهید شد. جالب نیست؟ در کشوری زندگی می‌کنیم که شمالش سبز و مرطوب است و در گوشه‌های مختلف آن، انواع آب‌وهوا دیده می‌شود؟ این کشور زیبا نیاز به رسیدگی و عشق کسانی دارد که با مسئولیت و احترام از آن پاسداری و حفاظت کنند.

ماسال زیبامن و شما که مسئول و مدیر و وزیر و وکیل نیستیم؛ پس نمی‌توانیم تصمیم‌های کلان و بزرگ برای شکوفایی هر چه بیشتر ایران زیبا بگیریم. از دل مراقبت‌های کوچک و مسئولیت‌پذیری‌مان در قبال این خاکِ خوب، امکان سبز و زنده نگه‌داشتن آن وجود دارد. پس بیایید به هم قول بدهیم که به هر نقطه از ایران که سفر کردیم، مثل همین سفر به ماسال از آن خوب پاسداری و مراقبت به عمل آوریم و نگذاریم که زباله‌ها و تخریب طبیعت یا آثار تاریخی به عادتی زشت و نمادی از بی‌فرهنگی در کشورمان بدل شود.

حالا که می‌دانید ماسال کجاست و برنامه سفر به آن را هم در ذهن‌تان پرورانده‌اید، دفترچه مخصوص به مقاصد سفرتان را بیاورید و نام این شهر کوچک و زیبا را به آن اضافه کنید. حس‌کردن طبیعت زیبا در شهری کوچک اما شگفت‌انگیز از نظر زیبایی‌های طبیعی به‌طور قطع خالی از لطف نخواهد بود. پس در نخستین فرصت خود، کوله‌ها و چمدان‌ها را ببندید و راهی ماسال شوید. سفرتان خوش!

اشتراک گذاری

ارسال دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

13 دیدگاه

  1. ملیکا می‌گوید

    ما ده سال پیش اونجا یه کلبه خریدیم اونموقع تکه ای از بهشت بود.بکر و دست نخورده و ناشناخته و پر رمز و راز.هر سال که میریم شلوغ تر میشه.با اتوبوس میان.اصلا صفا و دنجی قبل رو نداره.پررر از زباله هم شده.یعنی شده مثل مازندران.خب عزیزان واقعا انقدر براتون سخته که یه پلاستیک زباله توی ماشینتون بگذارید که نوار بهداشتی و پوشک بچه رو توی طبیعت رها نکنید؟انقدر براتون راحته آسیب زدن به طبیعت؟واقعا تاسف برانگیزه.انقدر بی صفا شده که دیگه پام نمیکشه برم.

  2. امیز می‌گوید

    جالبه من نمی‌دونم این شمالیا از چی مینالند هرچیزی را خوداتومن میدند ناله هم میکنند برید روزی صد بار شکر کنید مسافر میاد خود من چندین بار که ورودی دادم برا هرجاش بهشون میگفتم اقلا یه پلاستیک زباله بدید یا یه درصدشم خرج همینجا کنید حیف همچنین جاهایی که دست این بی حالاس

  3. امیرحسین می‌گوید

    گردشگری در ایران جز تخریب محیط زیست و مزاحمت برای اهالی روستاها، ثمری دیگر ندارد، حضور گردشگران از عوامل نابودی روستاهاست.

  4. کمال می‌گوید

    دمت گرم
    خیلی خوب همه چیو گفتی

  5. ناشناس می‌گوید

    میشه از همتون خواهشششش کنم ماسال نیاید؟
    این شهر خیلی خیلی کوچیکه بابا
    اصلا ظرفیت این همه مشافر رو نداره واقعا
    همینجوری ما مردم بدبخت هر روز برای گرفتن یکی دو تا نون ۲ ساعت واقعا ۲ ساعت توی صف هستیم
    لطفا جاهای دیگه ی گیلان رو بگردید
    الان اینجا(ماسال) هر روز دعوایی بین مسافرا و اهالی اینجاست من نمیتونم بگم تقصیر کیه ولی خواهشا نیاید اگرم می‌آید سفرتون یک روزه باشه تروخدا
    ممنون

    1. مهدی می‌گوید

      بابا باید دولت ظرفیت گردشگری درست کنه ایجاد اشتغال بشه برای مردم بیکار منطقه چرا نباید صنعت گردشگری رشد کنه خرابه ها رو خداد تومن اجاره میدید حالا باید بدهکار م باشیم

    2. ارتین می‌گوید

      ای کاش این ظرفیت زیبایی در شهر ما هم بود آنوقت برای همه اهالی شهر ایجاد شغل می کردم حیف که این ظرفیت اونجاست و شما نیز از وجود مسافرین ناله می کنی عوض اینکه از این پتانسیل استفاده کنید دارین مسافرین را از اومدن به آنجا ترد می‌کنی واقعا متاسفم

      1. مریم می‌گوید

        دوست عزیز وقتی مسافر ها جنبه ندارن و دهیاری و شهرداری کاری نمیکنه باید دور کرد

      2. ملیکا می‌گوید

        ببخشید واقعا این دیدگاه واسه ایرانی ها نیست.ایرانی جماعت تا گند چیزی رو در نیاره و به گند نکشدش دست بردار نیست.دو ساله ماسال شناخته شده کلا از اون طبیعت شده متروی تهران از نظر شلوغی و حیابونای کربلا از نظر کثیفی.اگه اینارو تو امدیکا میگفتن خندم نمیگرفت.نه درباره ی مردم شریف ایران که با عرض تاسف هنوز شعور انداخنن پوشک بچه شونو توی یه پلاستیک ندارن.حالا تصور کن کارآفرینی هم بشه ..وااای کل رودخونه ها احتمالا بشن گورستان مواد اولیه و پلاستیک.همین طبیعت هم از بین بره و تمام

    3. ملیکا می‌گوید

      کاملا موافقم.ما ده سالی میشه که اونجا خونه داریم و انقدر یه شهر به امدازه یه شهرک کوچیک تو تهران مسافر میاد توش که جال ادم رو خراب میکنه:/واقعا اگه تریبون داشتم میگفتم تروخدا نیاید ماسال:/

  6. مرضیه از کاشان می‌گوید

    ممنون که با جزییات این منطقه را معرفی کرده آید
    ما چند روز دیگر قصد سفر به ماسال را داشتیم ولی اصلا از این همه ییلاقات و آبشار و… باخبر نبودن و این مقاله شما قطعا کمک زیادی به ما در سفرمان خواهد کرد
    سپاسگذارم

    1. avatar-image
      تحریریه علی‌بابا می‌گوید

      سلام مرضیه عزیز 🙂
      خوشحالیم که همراهتون هستیم.
      سفر به سلامت.

  7. مصطفی - نیشابور می‌گوید

    باتشکراز خانم احمدزاده انشااله خدا از نظرمالی به من این فرصت رو بده که ماسال رو ازنزدیک ببینم