نیشابور جایی است که تاریخ، فرهنگ و طبیعت دست‌‌به‌دست هم داده‌اند تا مکانی فراتر از یک مقصد گردشگری خلق کنند. نیشابور شهری است که تاریخ از آن ساده عبور نکرده است؛ تیر و ترکش‌های زمانه بر جانش نشسته، با خاک یکسان شده، اما باز سر بلند کرده است. انگار خودش را وامی‌دارد به زنده ماندن؛ مثل واحه‌ای سرسبز در دل کویر.
راهنمای سفر به نیشابور قرار نیست فقط از جاهای دیدنی آن بگوید، بلکه راهی است برای آشنایی با شهری که چیزی بیشتر از بناهای قدیمی برایمان دارد. شهری در حاشیه رشته‌کوه بینالود، در دل خراسان رضوی، که اگر گوش بدهید، هنوز هم صدای خیام را می‌شنوید که زیر لب شعر می‌خواند و عطار را می‌بینید که در سایه‌سار سروها قدم می‌زند.
در این مطلب از مجله گردشگری علی بابا از نیشابور می‌گوییم. آماده شوید تا با هم در دل کوچهپسکوچههایش قدم بزنیم، بوی خاک نم‌خورده‌اش را نفس بکشیم و بگذاریم نیشابور خودش را همان‌طور که هست، نشانمان بدهد.
بهتر است چه زمانی به نیشابور سفر کنیم؟
بهترین هتل‌های نیشابور کدام است؟
سوغات نیشابور چیست؟
بهترین راه رفتن به نیشابور کدام است؟
نیشابور کجاست؟
نیشابور در استان خراسان رضوی و در دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه بینالود قرار دارد. این شهر از شمال با شهرستان‌های چناران و قوچان، از شرق با مشهد، از جنوب با شهرستان‌های میان‌جلگه و کوه‌سرخ و از غرب با شهرستان فیروزه هم‌مرز است. قرارگیری در مسیر جاده ابریشم و جاده ترانزیتی تهران به مشهد، نیشابور را به نقطه‌ای راهبردی در حمل‌ونقل و تجارت بدل کرده است.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان نیشابور ۴۵۰،۷۸۰ نفر بوده است. این شهرستان با وسعتی بالغ بر ۲۷۶۳ کیلومتر مربع، دومین شهرستان پرجمعیت استان خراسان رضوی پس از مشهد محسوب می‌شود.
عکس از: سایت Wikipedia
شهرستان نیشابور شامل دو بخش مرکزی و سرولایت است. شهر نیشابور به عنوان مرکز شهرستان، میزبان ادارات، دانشگاه‌ها، مراکز درمانی و فرهنگی متعددی است. از جمله دانشگاه‌های مهم می‌توان به دانشگاه نیشابور، دانشگاه علوم پزشکی نیشابور و دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور اشاره کرد.
علاوه بر شهر نیشابور، شهرهای بار و چکنه نیز در این شهرستان قرار دارند. روستاهای تاریخی و گردشگری مانند بوژان، فدیشه، قدمگاه و باغرود از جمله نقاط دیدنی و مهم منطقه هستند که هر یک با طبیعت بکر و آثار تاریخی خود، گردشگران را به خود جذب می‌کنند.
لوکیشن نیشابور روی گوگل مپ
آب‌وهوای نیشابور
نیشابور دارای اقلیمی متنوع است؛ مناطق شمالی و کوهستانی آن آب‌وهوای سرد و معتدل دارد و مناطق جنوبی آن گرم‌تر و خشک‌تر است. رشته‌کوه بینالود با قله‌هایی مانند بینالود (با ارتفاع ۳۲۱۱ متر) و شیرباد (با ارتفاع ۳۳۳۹ متر) در شمال این شهرستان قرار دارند و نقش مهمی در تامین منابع آبی و تنوع زیستی منطقه ایفا می‌کنند. رطوبت هوا نیز کم است.
عکس از: سایت Wikipedia
تابستان‌ها در نیشابور هوا گرم و خشک و شب‌ها خنک است. زمستان‌ها هوا سرد می‌شود و امکان بارش برف نیز وجود دارد. بهترین فصل سفر به شهر نیشابور بهار و اوایل پاییز است. با این ویژگی‌ها، نیشابور نه تنها شهری تاریخی و فرهنگی است، بلکه با طبیعتی زیبا و مردمانی مهمان‌نواز، مقصدی دل‌انگیز برای گردشگران به شمار می‌آید.
بهترین زمان سفر به نیشابور
نیشابور شهری است چهارفصل؛ هر فصلش رنگ و بویی دارد و چیزی برای عرضه. اما اگر بخواهید بهترین زمان سفر را از جنبه‌های مختلف بسنجید، یعنی از آب‌وهوا گرفته تا هزینه، شلوغی و زیبایی طبیعت، باید زمان سفرتان را دقیق‌تر بررسی کنید.
بهار، به‌ویژه اردیبهشت‌ماه، دل‌انگیزترین فصل سفر به نیشابور است. هوا معتدل و لطیف است، باغ‌ها شکوفه داده‌اند و بارش‌های ملایم، طراوت و زندگی را به شهر برگردانده است. در این فصل، نیشابور سرسبزتر از همیشه است و عطر گل‌ها غوغا می‌کنند.
تابستان، گرم و خشک است، اما نسبت به بسیاری از شهرهای خراسان، شب‌های خنک‌تری دارد. اگر با گرمای روز مشکلی ندارید، این فصل فرصت مناسبی برای سفر اقتصادی است، چون نرخ اقامت و خدمات گردشگری پایین‌تر می‌آید. البته تعطیلات تابستانی باعث شلوغی نسبی شهر می‌شود، به خصوص در مسیرهایی که به مشهد ختم می‌شوند.
عکس از: سایت Wikipedia
پاییز، به‌ویژه مهرماه، فصل رنگ‌هاست. برگ‌ریزان در باغ‌های اطراف شهر، به‌خصوص در روستاهایی مثل بوژان یا فدیشه، منظره‌ای تماشایی خلق می‌کند. هوا هنوز خنک و دلپذیر است و از سرمای زمستان خبری نیست. به کسانی که به دنبال آرامش و زیبایی‌اند توصیه می‌کنیم در پاییز به شهر نیشابور سفر کنند.
زمستان‌های نیشابور سرد و گاهی برفی است. اگرچه کمتر کسی این فصل را برای سفر انتخاب می‌کند، همین خلوتی می‌تواند مزیتی برای مسافران خاص‌پسند باشد؛ آن‌هایی که دوست دارند شهر را در آرام‌ترین و اصیل‌ترین حالتش ببینند.
نوروز، اوج سفر به نیشابور است. شهر پر از مسافر می‌شود و هزینه‌ها بالا می‌رود، اما اگر اهل سفرهای نوروزی باشید، نیشابور هم یکی از گزینه‌های جذاب شماست؛ شهری سرزنده، پرجنب‌وجوش و آغشته به هوای بهاری.
در مجموع، اگر همه چیز را در نظر بگیریم، هوا، قیمت، خلوتی و زیبایی طبیعت، اردیبهشت و مهر را می‌توان دو فصل طلایی سفر به نیشابور دانست؛ فصل‌هایی که شهر در اوج زیبایی خود است و هنوز ازدحام مسافران، فرصت تجربه آرام نیشابور را از شما نگرفته است.
حمل‌ونقل در نیشابور چطور است؟
نیشابور از آن دسته شهرهایی است که نه تنها تاریخ و طبیعت دارد، بلکه بافت شهری‌اش هم اجازه می‌دهد با خیال راحت در آن رفت‌وآمد کنید. اگر قصد سفر به این شهر را دارید، خیالتان از بابت رفت‌وآمد راحت باشد؛ نه از ترافیک شهرهای بزرگ خبری هست، نه از پیچیدگی سیستم‌های حمل‌ونقل.
اتوبوس‌های شهری یکی از اصلی‌ترین گزینه‌ها برای تردد ارزان و راحت در سطح شهر هستند. اگر ترجیح می‌دهید سریع‌تر به مقصد برسید، تاکسی‌ها در سطح شهر فعال‌اند. برای مسیرهایی که اتوبوس یا تاکسی کمتر پیدا می‌شود، می‌توانید سراغ تاکسی‌های تلفنی و اینترنتی بروید.
عکس از: سایت Isna
در مجموع، نیشابور شهری است با ترافیک سبک که بافت شهری هنوز گرفتار ازدحام و شلوغی شهرهای بزرگ نشده و همین مساله، سفر درون‌شهری را برای مسافران دلپذیر و بی‌دردسر می‌کند. اگر بخواهید از یک بنای تاریخی راهی باغی سرسبز شوید، در شهر نیشابور مسیرها همیشه برایتان باز است.
مسیرهای رفتن به نیشابور
برای سفر به شهر نیشابور روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه راهنمای سفر به نیشابور آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
عکس از: سایت Google maps
سفر به نیشابور با هواپیما
در حال حاضر نیشابور فرودگاه فعال برای پروازهای مسافری ندارد. نزدیک‌ترین گزینه، فرودگاه بین‌المللی مشهد است که در فاصله حدود ۱۱۰ کیلومتری از نیشابور قرار دارد. پس از رسیدن به مشهد، می‌توانید با تاکسی، اتوبوس یا حتی قطار مسیر کوتاه تا نیشابور را طی کنید.
سفر به نیشابور با قطار
ایستگاه راه‌آهن نیشابور یکی از مزیت‌های بزرگ سفر به این شهر است. نیشابور در مسیر خط‌آهن تهران به مشهد قرار دارد و قطارهای متعددی از شهرهایی مثل تهران، مشهد، کرج، قم، ساری، شاهرود، رشت، گرگان و حتی بندرعباس به این شهر می‌رسند. ایستگاه قطار نیشابور امکاناتی مانند سالن انتظار، بوفه، سرویس بهداشتی و دستگاه خودپرداز دارد و در مجموع برای یک سفر آسوده تدارک دیده شده است. با قطار به راحتی می‌توانید خودتان را به نیشابور، شهر فیروزه، برسانید.
عکس از: سایت Google maps
سفر به نیشابور با اتوبوس
یکی دیگر از گزینه‌های راحت برای سفر به شهر نیشابور، اتوبوس است. شرکت‌های متعددی در ترمینال اتوبوسرانی نیشابور فعالیت می‌کنند و مسیرهای پرتردد مانند تهران، اصفهان، مشهد، کرج و گرگان را پوشش می‌دهند. پس از رسیدن به ترمینال نیشابور به راحتی می‌توانید خودتان را به هر نقطه از شهر که بخواهید برسانید.
سفر به نیشابور با ماشین شخصی
اگر اهل رانندگی هستید و دوست دارید از مسیر لذت ببرید، سفر به نیشابور با ماشین شخصی هم گزینه خوبی است. جاده‌ها در بیشتر مسیر بزرگراهی هستند و امکانات رفاهی خوبی فراهم شده است.
عکس از: سایت Wikipedia
سفر به نیشابور از تهران
فاصله تهران تا نیشابور تقریبا ۷۸۰ کیلومتر است و حدود ۹ ساعت و ۱۰ دقیقه با ماشین طول می‌کشد که این مسیر را بپیمایید. البته اگر در مسیر بایستید و استراحت کنید، این زمان متفاوت خواهد بود. با قطار هم می‌توانید از تهران به نیشابور بروید. این سفر حدود ۱۰ ساعت طول می‌کشد و گزینه‌ای مناسب برای کسانی است که به سفر شبانه علاقه دارند یا راحتی مسیر ریلی را ترجیح می‌دهند. با اتوبوس هم می‌توانید از تهران خودتان را به نیشابور برسانید.
جاذبه‌های تاریخی و طبیعی نیشابور
نیشابور مقصدی است پر از جاذبه‌های گردشگری، از آرامگاه‌های باشکوه و آثار تاریخی گرفته تا طبیعتی چشم‌نواز که چشم هر مسافری را خیره می‌کند. در دل رشته‌کوه‌های اطراف، آبشارها، چشمه‌های زلال، دره‌های سرسبز و روستاهایی با طبیعتی بکر انتظار شما را می‌کشند.
می‌توانید در سفر چندروزه‌تان طوری برنامه‌ریزی کنید تا ترکیبی از تاریخ، فرهنگ و طبیعت را یک‌جا ببینید. چه به دنبال آرامش در فضای آرامگاه خیام و عطار باشید، چه در پی هیجان در دل کوه‌های بینالود، نیشابور برایتان چیزی در آستین دارد.
عکس از: سایت Wikipedia
نیشابور، شهری است که قدم‌به‌‌قدمش با تاریخ، فرهنگ و طبیعت درآمیخته است؛ جایی که از عطار تا خیام، هر گوشه‌اش داستانی برای شنیدن و منظره‌ای برای تماشا دارد. سفر به نیشابور بدون دیدار از آرامگاه‌های مشاهیرش کامل نمی‌شود. آرامگاه خیام، شاعر، ریاضیدان و منجم بزرگ ایرانی، یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی این شهر است؛ بنایی مدرن با معماری چشم‌نواز که در دل باغی آرام قرار گرفته است.
کمی آن‌سوتر، آرامگاه عطار نیشابوری با گنبد فیروزه‌ای و فضای صمیمی‌اش، میزبان دوستداران عرفان و شعر است. در همین مجموعه، آرامگاه کمال‌الملک، نقاش برجسته دوران قاجار نیز قرار دارد و سه نسل از مفاخر ایرانی را کنار هم گرد آورده است.
حتما سری به مدرسه گل‌سبز بزنید؛ یکی از مدارس تاریخی نیشابور با معماری اصیل ایرانی. شهر کهن نیشابور یا نیشابور قدیم نیز باقیمانده‌ای است از شکوه دوران ساسانی و اسلامی؛ بخش‌هایی از دیوارهای باستانی، محوطه‌های تاریخی و فضاهایی که هنوز هم زیر پای عابران، طنین گذشته را در خود دارند. کاروانسرای شاه عباسی، که در دوره صفوی ساخته شده، یادگاری دیگر از مسیرهای کاروانی و شکوه جاده ابریشم است. برای نگاهی عمیق‌تر به تاریخ این سرزمین، موزه باستان‌شناسی نیشابور انتخابی عالی است؛ جایی که یافته‌های تاریخی منطقه در آن گرد آمده‌اند.
اما نیشابور فقط به تاریخ و فرهنگ محدود نمی‌شود. طبیعت این شهر نیز دیدنی است، به‌ویژه برای آن‌هایی که دوست دارند از شلوغی فاصله بگیرند و به دل کوه و دره بزنند. آبشار بار، در نزدیکی روستای بار، با صدای دلنواز و خنکای مطبوعش، جایی است برای فرار از گرمای تابستان.
دره اجنه یا همان دره هفت‌غار، با غارهای طبیعی‌اش حال‌وهوایی مرموز دارد و مقصدی محبوب برای طبیعت‌گردهاست. چشمه قدمگاه، با طبیعت سرسبز و آب زلالش، یکی از بهترین گزینه‌ها برای پیک‌نیک‌های خانوادگی است.
عکس از: سایت Visitkhorasanrazavi
روستاهایی مثل بوژان با طبیعتی ییلاقی، باغ‌های میوه و هوای خنک، بهشتی است در نزدیکی شهر و دیزباد بالا که به «روستای بدون زباله ایران» معروف است، الگویی از فرهنگ دوستی با طبیعت را به نمایش می‌گذارد. چشمه علی در دامنه کوه بینالود، مکانی است زیارتی و تفریحی که آب زلالش مسافران زیادی را به سوی خود می‌کشاند. کوه بینالود، که به «دماوند خراسان» شهرت دارد، مقصدی محبوب برای کوهنوردان است و در دامنه‌هایش، طبیعتی سرسبز و چشم‌اندازی کم‌نظیر، نفس را در سینه حبس می‌کند.
اگر اهل تاریخ باشید یا دل در گروی طبیعت داشته باشید، نیشابور دستتان را خالی نمی‌گذارد. برای آشنایی کامل با این جاذبه‌ها، پیشنهاد می‌کنیم حتما نگاهی به مطلب جاهای دیدنی نیشابور بیندازید که راهنمای سفر به نیشابور است؛ راهنمایی جامع که چه اهل تاریخ باشید و چه عاشق طبیعت، بی‌تردید به کارتان می‌آید.
بازارها و مراکز خرید نیشابور
بازارگردی در نیشابور چیزی فراتر از خرید است؛ تجربه‌ای است از قدم زدن در دل تاریخ، لمس فرهنگ محلی و آشنایی با دست‌ساخته‌های مردمی که از دل خاک، فیروزه بیرون می‌کشند. در شهر نیشابور می‌توانید در بازارهای قدیمی ردپای کاروان‌ها را ببینید و در مراکز خرید مدرنش، نبض زندگی امروز را حس کنید.
در دل خیابان امام خمینی، بازار سرپوش نیشابور قرار دارد؛ بازاری کهن با معماری گنبدی، نورگیرهای سنتی و راسته‌هایی که هنوز زندگی در آن‌ها جریان دارد. بازار سرپوش نه فقط برای خرید، بلکه برای تماشا و غرق شدن در گذشته است. در این بازار تاریخی، بناهایی چون حمام مرمر، حمام گلشن و کاروانسرای مستوفی هم میزبان شما خواهند بود.
عکس از: سایت Google maps
اما اگر بازارهای مدرن را می‌پسندید، سراغ یکی از مراکز خرید نیشابور بروید. پاساژ الماس سنتر، در محله دهنو خالصه و خیابان هفده شهریور، با فروشگاه‌های پوشاک، کیف و کفش، لوازم خانگی و تزیینی، یکی از پرترددترین مراکز خرید شهر است. کمی آن‌طرف‌تر، مجتمع تجاری قریشی، در میدان باغات، برای کسانی مناسب است که دنبال خرید همه‌چیز از یک مکان هستند، از لباس گرفته تا لوازم آرایشی.
پاساژ مروارید، یکی دیگر از مقصدهای محبوب خریداران است؛ ساختمانی شلوغ با فروشگاه‌هایی از پوشاک تا لوازم دیجیتال. اگر به دنبال مرکز خریدی قدیمی‌تر هستید، پاساژ حجتی (ناصرانی سابق) در خیابان امام خمینی، گزینه‌ای است مناسب با حالوهوای آشنا و فروشگاه‌های متنوع. در میدان باغات و خیابان فردوسی شمالی هم مجتمع تجاری پروانه جای گرفته است؛ انتخابی دیگر برای خرید پوشاک، کیف، کفش و زیورآلات.
سوغات نیشابور
شهر نیشابور با پیشینه‌ای غنی و فرهنگی زنده، سوغاتی‌هایی دارد که فراتر از یک خرید معمولی‌اند؛ انگار که بخشی از روح نیشابور را با خودتان به خانه می‌برید. اول می‌رویم سراغ خوراکی‌ها.
اگر به بازارهای محلی نیشابور سری بزنید، حتما چشمتان به زرشک پفکی می‌افتد؛ دانه‌درشت، خوش‌عطر و با رنگ قرمز درخشانی که گویی برکت آفتاب را در خودش جمع کرده است. این نوع زرشک با زرشک‌های معمولی تفاوت دارد و یکی از سوغاتی‌های پرطرفدار نیشابور است.
زعفران نیشابور هم از دیگر طلایی‌هایی است که در بازارها می‌درخشد؛ طلای سرخی که با کیفیت بالا، هم برای استفاده خانگی و هم برای هدیه، انتخابی مناسب است.
عرقیات گیاهی از سوغات‌های خوش‌عطر نیشابورند. در عطاری‌های سنتی این شهر، عرق‌هایی چون بیدمشک، نسترن، بهارنارنج و گل گاوزبان را می‌توانید پیدا کنید، هم شفابخش هستند و هم خوش‌طعم. در فصل بهار، شربت ریواس هم پیدا می‌شود؛ ترش و خنک و دلچسب.
عکس از: سایت Chishi
خشکبارهایی مثل قیسی زردآلو، آلو خشک و نان قندی و کلوچه‌های محلی هم در سبد سوغات نیشابور جای ثابتی دارند. حالا که کیسه سوغاتی‌هایمان پر شده از خوراکی‌های خوشمزه، می‌رویم سراغ صنایع دستی نیشابور.
نیشابور، شهر فیروزه است. سنگی آبی، برخاسته از دل کوه که در انگشترها، تسبیح‌ها و تزیینات می‌درخشد. فیروزه نیشابور، از قدیمی‌ترین و مرغوب‌ترین فیروزه‌های جهان است و هنوز هم از دل معادن این منطقه استخراج می‌شود. در کنار آن، سفال نیشابور می‌درخشد، با لعاب فیروزه‌ای، نقوش سنتی و فرم‌هایی که هم کاربردی‌اند و هم تماشایی. کارگاه‌های سفال‌گری در اطراف شهر هنوز فعال‌اند و هنرمندانی هستند که این هنر کهن را زنده نگه داشته‌اند.
گلیم و قالی‌های دست‌باف نیشابور هم با رنگ‌های گرم و نقوش محلی، زینت‌بخش خانه‌هایی در سراسر ایران شده‌اند. این بافته‌ها هم یادگاری‌اند و هم نشانی از مهارت و ذوق زنان و مردان هنرمند این سرزمین.
فرهنگ مردم نیشابور
فرهنگ مردم شهر نیشابور، همچون خاک حاصل‌خیز این سرزمین، غنی، ریشه‌دار و رنگارنگ است؛ ترکیبی است از شعور و آیین، از شعر و دیانت، از سنت‌های کهن و جلوه‌های زندگی امروز. نیشابور شهری است که از گذشته‌های دور در آن اندیشه جریان دارد، ادب نفس می‌کشد و مردمانش با صدای نی و زمزمه شعر، روزگار را ورق می‌زنند.
مردم شهر نیشابور عمدتا فارسی‌زبان‌اند و با لهجه شیرین خراسانی صحبت می‌کنند. در برخی روستاهای اطراف، گویش‌هایی از ترکی، کردی و عربی نیز شنیده می‌شود. این گوناگونی زبانی و قومی نه تنها تنش‌زا نیست، بلکه مایه غنای فرهنگی و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز مردم این منطقه است.
نیشابوری‌ها مردمانی باوقار، دین‌دار، اهل شعر و کتاب و مهمان‌نوازند. احترام به بزرگ‌تر، حفظ حریم خانواده، همسایه‌داری و تعهد به آداب و سنت‌ها در زندگی روزمره آن‌ها جایگاه عمیقی دارد. در روستاها، سبک زندگی همچنان سنتی‌تر است، با خانه‌های بزرگ، روابط خانوادگی محکم و پیوندهای اجتماعی پررنگ. در شهر، سنت و مدرنیته در کنار هم زیست می‌کنند.
مردم شهر نیشابور می‌کوشند آیین‌ها را زنده نگه دارند. نوروز با خانه‌تکانی، سفره هفت‌سین، دید و بازدید، و در برخی محله‌ها، اجرای «نوروزخوانی» برگزار می‌شود. چهارشنبه‌سوری هنوز هم با روشن کردن آتش در کوچه‌ها و دورهمی‌ها برگزار می‌شود. شب یلدا در خانواده‌ها با شعرخوانی، خوردن آجیل محلی و قصه‌گویی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها گرامی داشته می‌شود.
عکس از: سایت Isna
نیمه شعبان با چراغانی محله‌ها، پخش کردن شیرینی، نذری و مداحی شبانه حال‌وهوایی خاص به شهر می‌دهد. اعیاد مذهبی مانند عید فطر و عید قربان، در فضای عمومی با جشن، نذری و مشارکت مردم همراه است. محرم در نیشابور حالوهوای خاصی دارد. از همان روزهای آغازین، مراسم علم‌بندان در محله‌های قدیمی برگزار می‌شود و شهر آرام‌آرام سیاه‌پوش می‌شود. هیئت‌ها، دسته‌های سینه‌زنی، علم‌کشی، تعزیه‌خوانی و مجالس روضه، خیابان‌های شهر را پر از نوای سوگواری می‌کند.
هنر در نیشابور همچنان زنده است. از هنرهای کهن چون فیروزه‌تراشی که نماد فرهنگی و معدنی شهر است، تا سفال‌گری با لعاب فیروزه‌ای، گلیم‌بافی، منبت‌کاری و نقاشی سنتی، همگی روایتگر ذوق مردمانی هستند که از خاک، رنگ می‌سازند.
ادبیات نیز در تاروپود زندگی مردم تنیده شده است. شعر عطار و رباعیات خیام نه فقط در کتابخانه‌ها، که در حافظه شفاهی مردم جریان دارد. مراسم شعرخوانی، شب‌های فرهنگی و کتاب‌خوانی‌های خانوادگی هنوز هم در خانه‌ها و فرهنگ‌سراها رواج دارد.
نیشابور شهری است با هویت اسلامی – ایرانی عمیق. مردم آن در نماز جماعت، هیئت‌های خانگی، ختم قرآن، نذری‌پزی و آیین‌های مذهبی حضوری پررنگ دارند. بافت مذهبی شهر با آداب و رسوم دینی روزمره آمیخته است؛ نه تحمیل شده، بلکه پذیرفته شده است. فرهنگ نیشابور همچون فرشی اصیل بافته‌شده از هزار طرح و رنگ است؛ از دین و شعر، آیین و صنعت و سادگی و شکوه. شهری که در آن گذشته هنوز زنده است و حال، با امید زندگی می‌کند.
غذاهای محلی و سنتی نیشابور
نیشابور، با پیشینه‌ای کهن و فرهنگی غنی، نه تنها در عرصه ادب و هنر می‌درخشد، بلکه در دنیای طعم‌ها نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
- آش کُمای
آشی خوش‌عطر و طعم که با ماست ترش، رشته و کُمای تهیه می‌شود. کمای نوعی گیاه خودروست که در کوه‌های شهر نیشابور و اطراف سبزوار می‌روید. این آش را با نان سنگک گرم و تره فرنگی سرو می‌کنند و به صورت سرد خورده می‌شود.
- اشکنه قوروت (کشک)
غذایی ساده اما لذیذ که با آب، آرد، پیاز، نعنا، ادویه، گردو و قوروت (کشک سابیده‌شده) تهیه می‌شود. این غذا را با گوجه‌فرنگی رنده‌شده سرو می‌کنند و به عنوان صبحانه یا شام مصرف می‌شود. اشکنه غذای محلی بسیاری از شهرهاست، ولی روش تهیه آن در نیشابور کمی متفاوت است.
- آش بی‌بی (اماج)
آشی مخصوص که با نخود، لوبیا چیتی، عدس، باقالی، بادمجان، گوجه‌فرنگی، سبزی آش، پیاز، رب و اماج (گلوله‌های کوچک خمیر) تهیه می‌شود. این آش معمولا برای نذر حضرت فاطمه زهرا (س) پخته می‌شود.
عکس از: سایت Qudsonline
- حلیم نیشابوری
غذایی پرطرفدار و معروف که با گوشت، گندم، کره، شکر و زعفران تهیه می‌شود. این غذا را با نان تافتون گرم میل می‌کنند و به عنوان صبحانه یا شام خورده می‌شود.
- خورشت ریواس
خورشتی ترش که با گوشت، لپه، پیاز، ریواس، لیمو عمانی، روغن و نمک تهیه می‌شود. این خورشت را با برنج یا نان سرو می‌کنند و معمولا در فصل بهار تهیه می‌شود.
- آش حلبه و زیره
آشی محلی که با حلبه یا همان شنبلیله، برنج، زیره سیاه، نمک و زردچوبه تهیه می‌شود. گاهی برای طعم بهتر مقداری آلو بخارا نیز به آن اضافه می‌شود.
- آش بلغور گندم
آشی سنتی که با نخود، لوبیا قرمز، باقالی، عدس، بلغور گندم، بادمجان، گوجه‌فرنگی، پیاز و سبزی‌های معطر تهیه می‌شود. این آش معمولا در مراسم عزاداری یا نذری تهیه می‌شود.
- یتیمچه نیشابوری
غذایی بدون گوشت که با نخود، لوبیا قرمز یا چیتی، عدس، بادمجان، پیاز، گوجه خردشده، کشک و نعنا تهیه می‌شود. این غذا به عنوان یک گزینه گیاهی و مقوی شناخته می‌شود.
- قورمه نیشابوری
غذایی با بافت و طعم فوق‌العاده که با گوشت گوسفندی، دنبه و پیاز درست می‌شود. برای طعم‌دهی از برگ‌بو، چوب دارچین، نمک، فلفل سیاه و زردچوبه استفاده می‌شود.
- کوکو گُزری
غذایی سنتی و خوشمزه که با سبزیجات، تخم‌مرغ و گزری (نوعی جعفری وحشی) تهیه می‌شود. این غذا را معمولا با نان تافتون گرم و دوغ سرو می‌کنند.
رستوران‌های معروف نیشابور
نیشابور در کنار جاذبه‌های تاریخی و طبیعی‌اش، رستوران‌های متنوعی دارد که تجربه‌ای لذتبخش از غذاهای سنتی و مدرن را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهند. در ادامه راهنمای سفر به نیشابور، به معرفی برخی از این رستوران‌ها می‌پردازیم:
رستوران‌های سنتی و ایرانی عبارت‌اند از رستوران سنتی ترنج، رستوران سنتی شاهکار، رستوران ملت، رستوران اعیانی، رستوران باغ صفا و رستوران آبشار.
فست‌فودها و رستوران‌های مدرن هم شامل فست‌فود تیستی لند، پیتزا دانیال، فست‌فود کاپیتان، فست‌فود جوانه، فست‌فود آقای برگر و پیتزا فری است.
عکس از: سایت Google maps
در سفر به نیشابور کجا اقامت کنیم؟
شهر نیشابور گزینه‌های متنوعی برای اقامت گردشگران فراهم می‌کند. از هتل‌های لوکس تا اقامتگاه‌های بومگردی و ویلاهای ییلاقی، بسته به بودجه و سلیقه‌تان می‌توانید انتخاب مناسبی داشته باشید.
بهترین هتل‌های نیشابور
- هتل امیران نیشابور: تنها هتل چهارستاره شهر، با امکاناتی مانند استخر، سونا و رستوران.
- هتل مهر نیشابور: هتلی دوستاره با موقعیت مرکزی و قیمت اقتصادی.
- بوتیک هتل دژ نیشابور: فضایی سنتی و هنری با خدمات مناسب.
- هتل جهانگردی نیشابور: با دسترسی خوب به مراکز گردشگری و گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه.
- مهمانپذیر کمال‌الملک: انتخابی ساده و اقتصادی برای سفرهای کوتاه.
عکس از: سایت Google maps
اقامتگاه‌های بومگردی نیشابور
- اقامتگاه بومگردی بام بوژان: در دل روستای زیبای بوژان، همراه با امکانات رفاهی مناسب و چشم‌اندازی کوهستانی.
- اقامتگاه دره پرستوها: واقع در روستای حصار بوژان، فضایی دنج و آرام با قیمت مناسب.
- اقامتگاه جوری: در روستای جوری با معماری سنتی و خدمات مناسب.
- اقامتگاه شادمهر: در روستای تحت‌منظر، گزینه‌ای مناسب برای سفرهای گروهی.
اجاره ویلا در نیشابور
- ویلا استخردار در بوژان
- باغ ویلا در جاده باغرود
- ویلا در قدمگاه بوژان
- ویلا در دهنو لکزی
تاریخچه نیشابور
در شهر نیشابور اگر گوش بسپارید، صدای قدم‌های تاریخ را در کوچهپسکوچههایش می‌شنوید. نام آن به روایتی، «نئی‌شاپور» یا «نوشاپور» بوده به معنای «شهر شاپور» و بنیانش را به شاپور اول ساسانی نسبت می‌دهند. قرارگیری در نقطه‌ای مهم در مسیر جاده ابریشم، میان کویر و کوه، شهر نیشابور را از همان آغاز به یکی از مراکز تجاری و نظامی شرق ایران تبدیل کرد.
با ورود اسلام به ایران در سده هفتم میلادی، نیشابور نه تنها ویران نشد، بلکه به یکی از دروازه‌های فرهنگی دنیای اسلام بدل شد. در دوره طاهریان، این شهر پایتخت شد و در قرن‌های بعدی، در زمان سامانیان و سلجوقیان، به اوج شکوفایی علمی و هنری خود دست یافت. نیشابور زادگاه اندیشه‌وران بزرگی است و افرادی چون خیام و عطار و بسیاری دیگر در همین خاک بالیده‌اند.
عکس از: سایت Wikipedia
اما شکوه نیشابور همیشه پایدار نماند. در سال ۶۱۷ هجری، با یورش مغولان، نیشابور تقریبا به کلی ویران شد. هزاران نفر کشته شدند و شهری که روزی آوازه‌اش تا بغداد و بلخ می‌رسید، به تلی از خاک تبدیل شد. اما نیشابور، همچون ققنوس، بار دیگر از خاکستر خود برخاست.
در دوره‌های ایلخانی و تیموری، تلاش برای بازسازی شهر آغاز شد. نیشابور دوباره رونق گرفت؛ باغ‌هایش سبز شد، بازارهایش جان گرفت و مردمانش، با همان پشتکار دیرین، زندگی را از نو آغاز کردند. در دوره صفوی، کاروانسراها، حمام‌ها و بازارهای جدیدی ساخته شد و نیشابور جایگاه خود را به عنوان یکی از ایستگاه‌های مهم شرق ایران حفظ کرد.
در دوره‌های قاجار و پهلوی، با گسترش راه‌ها و خطوط راه‌آهن، نیشابور آرام‌آرام در مسیر توسعه قرار گرفت و امروز، این شهر، با گذشته‌ای که هنوز در چینه‌چینه دیوارها و آرامگاه‌ها باقی است، به شهری فرهنگی، تاریخی و گردشگری بدل شده است؛ جایی که دیروز و امروز، دوشادوش هم قدم می‌زنند. نیشابور، شهری است که زمانه‌های تلخ و شیرین را از سر گذرانده است، اما هر بار ایستاده و زنده مانده؛ شهری با حافظه‌ای عمیق و آینده‌ای که هنوز روایتش ادامه دارد.
توصیه‌های علی بابا برای تجربه سفری خاطره‌انگیز به نیشابور
سفر به نیشابور، شهر فیروزه و آرامگاه خیام، مقصد گردشگری زیبایی است که بر سر راه مشهد قرار دارد و مسافران بسیاری را به خود جلب می‌کند. برای آنکه از این سفر چیزی بیشتر از چند عکس یادگاری نصیبتان شود، به این موارد از راهنمای سفر به نیشابور توجه داشته باشید:
۱. فصل سفر را با دقت انتخاب کنید.
اردیبهشت زیباترین ماه نیشابور و مناسب‌ترین زمان برای سفر به این شهر باشد؛ در این ماه شهر در اوج طراوت است و روستاهای اطراف سبز و زنده‌اند. البته اگر به دنبال خلوتی و آرامش هستید، پیشنهاد می‌کنیم پاییز را هم از دست ندهید.
۲. فقط آثار معروف را نبینید.
به آرامگاه خیام و عطار بروید، اما سری هم به شهر قدیم نیشابور، کاروانسرای شاه عباسی و کوچه‌های قدیمی بازار بزنید؛ جاهایی که زندگی هنوز بوی گذشته می‌دهند.
۳. طعم نیشابور را بچشید.
از زرشک پفکی و شربت ریواس تا آش کُمای و خورشت ریواس؛ غذاهای محلی را امتحان کنید. اگر فرصتی برای صرف یک وعده ناهار محلی در یک اقامتگاه بومگردی برایتان مهیا شد، حتما غنیمت بشمارید.
۴. روستاها را فراموش نکنید.
روستای بوژان، فدیشه، دیزباد بالا و قدمگاه، هرکدام دنیایی جداگانه‌اند. می‌توانید صبح زود راه بیفتید، ناهار را در دل دره یا کنار چشمه بخورید و شب برگردید، یا حتی شب را همان‌جا بمانید.
۵. سوغات را هوشمندانه انتخاب کنید.
اگر دنبال سوغاتی غیر از خوراکی هستید، سراغ فیروزه بروید، اما از جاهای معتبر خرید کنید. سفال نیشابور، گلیم، نان قندی یا حتی عرقیات گیاهی نیز انتخاب‌های خوبی هستند.
۶. با مردم محلی گپ بزنید.
نیشابوری‌ها مهربان، اهل شعر و خوش‌صحبت هستند. اگر در کافه‌ای نشستید یا در بازار توقف کردید، با مردم مهربان شهر نیشابور گپ بزنید و دوستان جدیدی بیابید.
۷. زیبایی‌ها را ثبت کنید.
مانند هر سفر دیگری خوب است لحظه‌های زیبایتان در شهر نیشابور را ثبت کنید.
