تیم در علی بابا یعنی همه چیز؛ اعتقاد به هدفی که یک تیم دنبال می‌کند هم درست به اندازه یک آیین مقدس، مهم و محترم است، اما واضح است که این علی‌بابایی‌ها هستند که این اهداف را امکان‌پذیر می‌کنند. یک هدف هر چقدر هم که بزرگ و دست‌نیافتنی باشد با اعتقادی که علی‌بابایی‌ها به مسیرشان دارند، رنگ حقیقت به خود می‌گیرد.
این تیم‌ها و آدم‌هایش هستند که رویاها را ممکن می‌کنند؛ جوانانی که به آینده امیدوارند و به هرآنچه که قوی‌ترشان می‌کند با آغوش باز لبخند می‌زنند.
پیش از این با تیم‌های محتوا و کپی رایتینگ، طراحی محصول و دیجیتال مارکتینگ علی بابا آشنا شده‌اید و حالا نوبت آن فرا رسیده که سراغ یکی از تیم‌های دیگر علی بابا برویم که با کد و نرم‌افزار سروکار دارد؛ تیم مهندسی دواپس علی بابا.
کاروبار تیم مهندسی دواپس در علی بابا چیست؟
تیم مهندسی دواپس علی بابا یک تیم ۹ نفره است که بار هماهنگی میان Development ، Operations و QA را به دوش می‌کشد و دیوار میان این سه حوزه را از میان برده است.
امیررضا، مهران، رامین، محمدرضا، رضا، یزدان، سعید، صادق و امیرحسین این تیم انعطاف‌پذیر را با هم و در کنار هم ساخته‌اند. این تیم شب‌بیدار همه توانش را به کار گرفته تا همه محصولات علی بابا در تمام ساعات شبانه‌روز و در تمام روزهای هفته در دسترس کاربران باشد.
به عبارتی می‌توانیم بگوییم که دواپس به تیم‌ها کمک می‌کند که امن‌تر، باکیفیت‌تر، سریعتر و ارزان‌تر محصول یا خدمت را به دست مشتریان نهایی برسانند. آن‌ها باید بتوانند به به‌روزرسانی نرم‌افزار را سریعتر و مطمئن‌تر انجام دهند، تاثیر به‌روزرسانی‌ها را اندازه بگیرند و به نیازهای مشتری پاسخ سریعی بدهند. تیم دواپس می‌تواند تمام این اتفاقات را امکان‌پذیر و تسریع کند.
به زبان ساده مسئولیت‌ها و وظایف این تیم ۹ نفره را می‌توانیم این طور عنوان کنیم:
- آنالیز سیستم‌ها: بررسی تکنولوژی‌های موجود در سیستم و نگهداری و به‌روز نگه داشتن آن؛
- داکیومنت‌سازی: مستندسازی و مدیریت دانش برای تکنولوژی‌هایی که در حال اجرا در سمت سرور هستند؛
- گسترش: برنامه‌نویسی، آماده‌سازی برنامه‌ها، تنظیمات مربوط به محصول، و نگهداری راهکارهایIT؛
- برنامه‌ریزی پروژه: مشارکت در جلسات برنامه‌ریزی جهت مشاوره و به اشتراک گذاشتن ویژگی‌های سیستم و در نهایت مطلع کردن تیم‌ها از ریسک‌ها و معایب و مزایای احتمالی تصمیمات آتی؛
- تست و بررسی: بررسی کدها و فرآیندهای پیاده‌سازی برای جلوگیری از خطاهای احتمالی؛
- استقرار: استفاده از سرویس‌های اتوماسیون جهت پیاده‌سازی محصول به صورت خودکار؛
- نگهداری و حل مشکلات: توسعه الزامات و رویه‌های نگهداری و تعمیر و نگهداری برنامه‌ها برای اطمینان از اینکه محیط محصول به درستی کار می‌کند؛
- مدیریت عملکرد: بهبود عملکرد با تجزیه، تحلیل و شناسایی راه حل های جایگزین و کمک به اصلاحات سیستم؛
- مانیتورینگ: مانیتورینگ سرویس‌های مختلف سازمان جهت اطمینان از صحت عملکرد آن‌ها.
مهران، Atlassian Administrator
مهران وظیفه نگهداری و پشتیبانی محصولات Atlassian را که در علی بابا مورد استفاده قرار می‌گیرد به عهده دارد. محصولاتی مثل جیرا و کانفلونس مثل موم در دستان مهران هستند. عمده زمان مهران به نگهداری از سیستم تیکتینگ علی بابا برای مشتریان AHD Jira و پشتیبانی از تیکتینگ تیم فنی، سیستم‌های مدیریت پروژه و سیستم مدیریت مستندات سازمان می‌گذرد.
از او می‌پرسیم بین این همه وظایف به کدام یکی بیشتر علاقه دارد که می‌شنویم: «همه بخش‌ها. اینکه پلتفرمی را در اختیار همکارانمان می‌گذاریم که بتوانند با آن پلتفرم مطابق استانداردها کارهایشان را پیش ببرند و گزارش بگیرند برای من لذت‌بخش است.»
همکاری بالا و صمیمت بین اعضای تیم دواپس، یک ویژگی مثبت است که بیشتر به چشم مهران می‌آید؛ اینکه به عقیده‌اش تیم دواپس یکی از تیم‌هایی است که همدلی و همکاری در آن به حد اعلا در جریان است.
احتمالا به همین دلیل است که وقتی از او درباره دورکاری می‌پرسیم ابراز نارضایتی می‌کند و دلش می‌خواهد در دفتر روز اول حضور داشته باشد، اما چون خانه‌اش ۵۰ کیلومتر با دفتر فاصله دارد تصمیم گرفته که با دورکاری کنار بیاید.
صادق، DevOps engineer
صادق مهندس دواپس است و به نوعی با همه وظایف مختلف عنوان شغلی‌اش سروکار دارد و همه تلاشش را می‌کند تا تیم Development و Operations تمام تمرکزشان را روی کد زدن و پیاده‌سازی زیرساخت‌های نرم‌افزاری نگه دارند و دیگر نگران دیگر روندها نباشند.
صادق می‌گوید امکان پیشرفت و تغییرات سریع شغلش چیزی است که راضی نگهش می‌دارد و همین است که باعث شده به این حوزه رو بیاورد. اینکه تیمش برای تیم‌های فنی و غیرفنی اهمیت دارد و فعالیت‌هایش دیده می‌شود هم برایش جذاب است. او قدم‌های بعدی تیم دواپس را پیش‌رفتن به سمت IaaS و cloud عنوان می‌کند.
سعید، DevOps engineer
سعید همه هم‌وغمش نگهداری از سرویس‌های زیرساختی دواپس، CI/CD و Automation و بهبود دادن سرویس‌ها و فرآیندهایی است که به بهتر کارکردن سیستم منجر شوند.
او مهمترین بخش کاری‌اش را تعامل با تیم‌های توسعه و زیرساخت می‌داند که چالش‌های متنوعی دارد اما همین چالش‌ها برایش جذاب است و باعث می‌شود که یک مهندس دواپس دیدی از هر دو سمت کار داشته باشد که اگر این بینش را در راستای بهتر کردن سرویس‌ها خرج کند، کاربر علی بابا تجربه بهتری از خرید خواهد داشت.
از سعید درباره تیمش می‌پرسیم. پاسخ می‌دهد: «مهمترین ویژگی تیم ما رفاقت است. اینکه فضای مثبتی برای پیش بردن کارها وجود دارد. این صمیمیت باعث می‌شود کارها با کیفیت و سرعت بیشتری انجام شوند.»
همین موضوع باعث شده تا علی‌رغم مزایای دورکاری او هم مثل همکارانش حضور در دفتر روز اول را ترجیح بدهد و تا جایی که بشود در هفته چند روز را در آنجا کار می‌کند.
سعید معتقد است که کار در علی بابا بسیار هیجان‌انگیز است. جو صمیمی و شاد علی بابا کمک می‌کند که هر شخص از نهایت پتانسیلش برای پیش بردن کارها و حل کردن مسائل استفاده کند.
یزدان، مهندس اطمینان سایت
یزدان مهندس اطمینان سایت حوزه وظایفش به تعامل با تیم‌های زیرساخت و توسعه در جهت خودکارسازی و پایش برای افزایش سرعت در توسعه محصولی مطمئن مربوط می‌شود. اینکه می‌تواند به صورت مستقیم روی افزایش سرعت و قدرت اتکا در چرخه توسعه و انتشار نرم‌افزار موثر باشد برایش جذاب است.
یزدان می‌گوید همدلی میان اعضا، تیم دواپس را منحصربه‌فرد می‌کند. در ادامه اشاره می‌کند:
«اینکه وقتی مشکلی رخ می‌دهد همه به عنوان یک تیم و نه فرد دنبال این هستیم که مشکلات در سیستم و سرویس‌ها را بهبود بدهیم و به دنبال مقصر در حوادث نمی‌گردیم، این تیم را در ذهن من متمایز می‌کند.»
شاید همین باعث می‌شود که چشم‌انداز یزدان برای تیم این باشد که احتمالا در آینده نزدیک به یکی از چپترهای مثال‌زدنی در دنیای دواپس ایران شوند.
از او درباره دورکاری هم پرسیدیم. یزدان به تجربه شرکت گیت‌لب اشاره می‌کند و می‌گوید که آن‌ها هم قبل از پاندمی دورکار بودند و هربار که از مزایای این راه صحبت می‌کرده، یزدان به دورکاری ترغیب شده است؛ اما در هر صورت این شیوه هم مثل همه شیوه‌های دیگر هم مزایا و هم معایبی دارد و باید هر دو سوی ماجرا را در نظر گرفت.
رامین، Senior DevOps engineer
رامین درباره کارهایشان در تیم دواپس این طور می‌گوید:
«اگر بخواهم به زبان ساده بگویم، ما در تیم دواپس همه تلاشمان این است که از زیرساخت‌های سیستمی علی بابا مثل سایت، سرورها و سرویس‌ها مراقبت کنیم تا قطع نشوند و همیشه در تلاشیم تا این سرویس‌ها را آپدیت نگه داریم و از تکنولوژی‌های به‌روز برای کارهایمان استفاده کنیم. علاوه بر این ما اینجا تلاش می‌کنیم تا دولوپرها محیط مناسبی برای برنامه‌نویسی داشته باشند و برنامه‌هاشان با کیفیت و سرعت بیشتری روی محیط محصول برای مشتری راه‌اندازی شود.»
توضیحات رامین باعث می‌شود تا از او بپرسیم این همه کار و هماهنگی را در این تیم چطور انجام می‌دهند که کارها روی زمین نماند؟ با لبخند پاسخ می‌دهد: «خب ما درست مثل یک خانواده هستیم. خانواده می‌تواند کارهای گروهی بزرگی را انجام دهد و برنامه منظم و درستی برای پیشرفت دنبال کند. بله! واقعا این کارها را نمی‌شود به تنهایی انجام داد و این از مزیت‌های کار تیمی است. این واقعا به من می‌چسبد!»
رامین می‌گوید در این تیم همه تلاش می‌کنند تا به نقطه‌ای برسند که علاوه بر علی بابا، بتوانند به شرکت‌های دیگر هم مشاوره بدهند و کمکشان کنند تا برای راه‌اندازی کسب‌وکارشان دغدغه دواپسی نداشته باشند. تیم دواپس دوست دارد به همه آدم‌ها با تخصصش کمک کند.
از رامین درباره دورکاری هم پرسیدیم. توقع داشتیم او هم مثل بقیه همکارانش دورکاری را دوست نداشته باشد اما پاسخش ما را متعجب کرد:
«دورکاری عالی است! به من قدرت تمرکز بیشتری می‌دهد تا کارهایم سریعتر و با نظم بیشتری انجام دهم. به نظرم جنبه منفی ماجرا فقط همین است که از همکارانم دورم اما خداروشکر این امکان را داریم تا هر وقت که بخواهیم بتوانیم به شرکت بیاییم و همدیگر را ببینیم.»
رامین علی بابا را شرکتی می‌بیند که همیشه جای پیشرفت را برای آدما باز گذاشته است. به نظر رامین کسانی که در علی بابا مشغولند حتی اگر نخواهند هم به این موج رشد می‌پیوندند. این چابکی و میل به پیشرفت را در همه کارکنان علی بابا به وضوح می‌شود حس کرد. کمتر شرکتی وجود دارد که بتواند این نیاز را در همه کارکنانش ایجاد کند و این فرصت را قائل شود.
امیرحسین، Senior DevOps engineer
کار امیرحسین این است که تلاش کند تا علی بابا همیشه در دسترس کاربران باشد و برای دیگر تیم‌ها این امکان را قائل شود که که زیرساخت لازم برای پیاده‌سازی پروژه‌ها و امکانات بالا بردن آن‌ها را داشته باشند. اینکه هر روز چیزهای جدیدی برای یادگیری وجود دارد و باید همیشه به‌روز و فعال باشد، برای امیرحسن خوشحال‌کننده و جذاب است.
امیرحسین هم مثل سایر همکارانش به حس دوستی قوی که در تیم دواپس جریان دارد اشاره می‌کند و می‌گوید: «همه فن حریف بودن بچه‌های تیم را خیلی دوست دارم. اینکه هرجا به مشکل می‌خوری، دوستانت کنارت هستند و کمکت می‌کنند. همچنین اینکه در این تیم دستمان باز است تا ایده‌های جدید را پیاده‌سازی کنیم، برایم دنیا دنیا ارزش دارد.»
امیرحسین هم دورکاری را سخت می‌داند چون ارتباطش و تعاملش با آدم‌های دیگر کمرنگ‌تر می‌شود. او فکر می‌کند حضور در دفتر روز اول بهره‌وری‌اش را بالا می‌برد. امیرحسین هم مثل بقیه همکارانش (البته به جز رامین!) امیدوار است که زودتر با بسته شدن پرونده کرونا به روز اول برگردد. اینکه در علی بابا این امکان برایش وجود دارد تا تعامل سازنده‌ای با دیگران بسازد، با آن‌ها بحث کند و ازشان یاد بگیرد، باعث می‌شود میلش برای حضور در دفتر روز اول چندبرابر شود.
محمدرضا، DevOps engineer
نگهداری، مانیتور و پیاده‌سازی زیرساخت مناسب برای راه‌اندازی یک سرویس قابل اتکا و همچنین همکاری با برنامه‌نویسان سازمان برای بالا بردن کیفیت سرویس‌دهی به کاربران علی بابا روی پلتفرم های مختلف.
این همه کارهایی است که محمدرضا به آن‌ها مشغول است و در آن تخصص دارد اما چالش‌های متنوع و تعاملش با تیم‌های مختلف بیشتر از همه این کارها برای جذاب است.
محمدرضا تعامل بالا، اشتراک دانش در بین اعضای تیم و حس اعتماد به هم‌تیمی‌ها در انجام کارهای چالشی را ستایش می‌کند و به شدت این اخلاق را می‌پسندد. او فکر می‌کند این تیم در آینده تیم پویا‌تری هم خواهد شد و به جایگاه باارزش‌تری در مجموعه خواهد رسید.
او با اینکه در دوران دورکاری به تیم ملحق شده و به واسطه نوع کارش می‌تواند به همه وظایفش برسد ولی باز هم بودن در محیط شرکت و کار در کنار هم‌تیمی‌هایش را ترجیح می‌دهد.
رضا، SRE (Site Reliability Engineer)
رضا اصطلاحا SRE تیم دواپس علی باباست. فعالیت او تمام پروسه توسعه و استقرار نرم‌افزار را شامل می‌شود و به طور خاص در حوزه مانیتورینگ و اطمینان از اتکاپذیری سرویس‌های گروه علی بابا تمرکز دارد. او با همه تیم‌های توسعه در ارتباط است و کمکشان می‌کند تا محصولاتی با اتکاپذیری بالاتر تولید کنند، عیب‌های احتمالی را سریعتر بیابند و با کمترین تاثیر روی کاربران علی بابا آن‌ها را برطرف کنند.
او می‌گوید: «میان این همه کار آن بخشی را دوست دارم که وقتی که یک بهبود هر چقدر کوچیک را روی یک پروسه یا بخش اعمال می‌کنیم و تاثیر مستقیم آن بهبود را روی تمام محصولات میبینیم. نتیجه نهایی بهتر شدن تجربه کاربران علی باباست.»
رضا هم مثل هم‌تیمی‌هایش جریان همدلی بسیار زیاد در تیم را تحسین می‌کند. اینکه بدون هیچ چشم‌داشت، هر کمکی بتوانند به یکدیگر می‌کنند.
او در ادامه اضافه می‌کند: «با توجه به اینکه تیم ما مسئولیت بالا بودن همیشگی همه سرویس‌های علی بابا را به عهده دارد و ذاتش عملیاتی است، خیلی وقت‌ها مشکلاتی در نیمه‌شب پیش می‌آید که میبینیم بقیه هم‌تیمی‌ها هم بدون آنکه وظیفه‌شان باشد بیدار شده‌اند و مشغول کمک به یکدیگرند.»
رضا در مورد دورکاری با همکاران دیگرش هم‌نظر است و فکر می‌کند با تمام اینکه تجهیزات دورکاری علی بابا تکمیل است اما باز هم هیچ چیز جای تعامل مستقیم با همکارانش را نمی‌گیرد.
آن‌ها می‌توانند در تعامل با هم، همه ایده‌هایشان را عملی کنند. رضا اعتقاد دارد اعتمادی که در علی بابا به آدم‌ها می‌شود کمک می‌کند که این بستر تعامل شکل بگیرد و ایده‌های مختلف پیاده‌سازی شود. رضا می‌گوید در علی بابا هر شکست یک پل پیروزی است.
امیررضا، سرپرست تیم DevOps/SRE گروه علی بابا
امیررضا سرپرست تیم DevOps/SRE است که مسولیت عملکردی کل سرویس‌های گروه شرکت‌های علی بابا بر عهده دارد؛ مثلا زیرساخت ابری که سرویس‌های علی بابا روی آن اجرا می‌شوند و پروسه تبدیل کد‌های نوشته شده توسط توسعه‌دهندگان به نرمافزارهای نهایی. امیررضا حواسش هست تا تعامل تیم دواپس با تمام تیم‌های توسعه مثل پرواز، قطار، اتوبوس و… و همچنین در حوزه زیرساخت با تیم‌های امنیت و مجازی‌سازی و شبکه برقرار باشد.
امیررضا به عنوان سرپرست به اعضای تیم کمک می‌کند تا فرهنگ DevOps/SRE را در کل سازمان پیاده کنند، سرعت توسعه محصول فدای اپتایم و بلعکس نشود و تیم‌های دیگر بتوانند با خیالی راحت محصولاتشان را برای خلق ارزش برای کاربران گروه علی بابا بهبود دهند.
امیررضا معتقد است تماشای تاثیری که کار تیمش روی کار دیگر تیم‌ها می‌گذارد لذت‌بخش است. او می‌گوید:
«تیم ما به صورت مستقیم محصولی را برای کاربرهای نهایی تولید نمی‌کند ولی زیرساخت تولید بقیه محصولات را فراهم می‌کند. اینکه حاصل کارهای ما تبدیل به پروسه‌های بهتر و محصولات سریعتر و بهینه‌تر شود واقعا خستگی را از تن ما در می‌کند.»
به‌نظر امیررضا ذات کاری تیم دواپس تعطیلی‌پذیر نیست و تیم باید به صورت ۲۴x۷ و حتی تعطیلات عید هم همیشه در دسترس و آماده رفع مشکلات باشد. طبیعتا همین موضوع فشار کاری و ذهنی تیم را بالا می‌برد اما با کمک دیگر اعضای تیم سعی کرده است محیطی دوستانه و آرام ایجاد کنند تا همه فشار روی دوش یک نفر نیاید و همه در کنار هم رشد کنند.
امیررضا ادامه می‌دهد: «در آینده‌ای نزدیک تیم دواپس منشا رشد و بلوغ بقیه تیم‌ها و سرویس‌ها می‌شود. ما با بالاتر بردن کیفیت سرویس‌های خودمان، کیفیت سرویس تیم‌های توسعه علی بابا رو بالاتر می‌بریم و کمک می‌کنیم که علی بابا روز به روز جامعه کاربرانش را گسترده‌تر کند.»
او فکر می‌کند علی بابا جایی است که به آدم‌هایش اعتماد می‌کند تا ایده‌هایشان را اجرا و پیاده‌سازی کنند. همینطور مسئولیت‌ها به صورت مشترک تعریف و کارهای هر تیم و هر شخص به خوبی دیده می‌شود.
قله‌های مرتفع، آرزوهای سربلند
با تیم مهندسی دواپس علی بابا آشنا شدید. تیمی که بین تیم عملیات و توسعه پل می‌زند و با انعطافی مثال‌زدنی شبانه‌روز مثل یک ارتش از تمام محصولات علی بابا حراست می‌کند. این تیم همدل و همراه هم مثل بقیه علی‌بابایی‌ها آرزوهای بزرگ در سر دارند. فرقی نمی‌کند قله چقدر مرتفع و مسیر چقدر سنگلاخ باشد؛ آن‌ها سربلند و خستگی‌ناپذیر پیش می‌روند.
نهایت، قله، سقف یا هر چیزی که اسمش را بگذارید برای علی‌بابایی‌ها معنا ندارد؛ آنچه که اهمیت دارد آرزوهای بزرگ است. آن‌ها به آرزوهایشان ایمان دارند.
