شنیدن واژه باغ نادری، ذهن مسئله‌یاب ما را با سوالات متعددی روبه‌رو می‌کند: این باغ کجاست؟ مکانی تفریحی است یا گردشگری؟ یا تاریخی و از آثار باستانی ایران است؟ باغ موزه نادری مشهد، باغی است که نیاز نیست برای دیدن طروات و زیبایی درختان سربه‌فلک‌کشیده و جویبارهای آن کیلومترها به‌سمت بیرون شهر رانندگی کنیم، بلکه کافی است خودمان را به مرکز شهر و چهارراه شهدا برسانیم.
این باغ یکی از آثار ملی ایران است که در جوار آرامگاه نادرشاه افشار و به‌پاس قدردانی از خدمات ارزنده این پادشاه بزرگ تاریخ ایران، ساخته‌شده است. با ما همراه باشید تا ضمن آشنایی با جاذبه‌های آن، با بخشی از زندگی یکی از بزرگ‌ترین پادشاهان ایران که در عین قدرت‌بخشیدن به ایران، کشوری متحد و یکپارچه ساخت، هم آشنا شوید.
آدرس باغ نادری مشهد کجاست؟
ساعات کاری باغ نادری مشهد چطور است؟
در باغ نادری چه چیزی در انتظار شماست؟
برگی از تاریخ ایران در باغ نادری مشهد
حتما تا الان حدس زده‌اید که باغ نادری در حقیقت آرامگاه نادرشاه افشار است؛ بگذارید داستان جالبی برایتان بگویم. این روزها باغ نادری فضای بسیار آرام و ساکنی دارد، دقیقا برعکس روزگاری که خود نادرشاه در آن زندگی می‌کرد. همین شاهی که اینجا به آرامی خوابیده در یک مدت کوتاه با افغانی‌ها و عثمانی‌ها در مرزهای کشور جنگید، با شورشی‌ها داخل کشور سرشاخ شد و حتی کشورگشایی هم کرد! باورتان می‌شود که صاحب این آرامگاه پر از آرامش، آخرین جهانگشای شرق است؟
کشور ایران به‌واسطه قدمت و تاریخ پرهیاهوی خود، آثار ملی زیادی را در دل دارد که هرکدام روایت و معماری خاص خود را دارند. باغ نادری مشهد یکی از این آثار به‌جامانده و پرافتخار است که با حدود ۱۴ هزار مترمربع مساحت، آرامگاه نادرشاه افشار، بزرگ‌ترین پادشاه پس از اسلام ایران را در آغوش گرفته است.
این مجموعه باغ علاوه بر زیبایی، جذابیت و آرامشی که در فضای باغ و جویبارهای آن وجود دارد، مزارش بنایی بزرگ دارد که شامل آرامگاه و دو تالار موزه است. این بنا بر روی سکویی دوازده پله‌ای با ارتفاع دو متر، در جوار برج بلندی که مجسمه باشکوه نادرشاه و یارانش بر روی آن قرار گرفته اند، بنا شده است.
تاریخچه ساخت باغ موزه نادری
یکی از جذابیت‌های باغ نادری مشهد، در اعماق تاریخچه ساخت آن نهفته است. داستان به این صورت بود که نادرشاه در سال ۱۱۴۵ هجری قمری، در زمان حیاتش دستور ساخت آرامگاهی را داد که آن را روبه‌روی حرم امام رضا(ع)، از خشت و گل ساختند. اما پس از پایان حکومت نادر و جانشینانش، وارثان او زمین‌های اطراف آرامگاه که وقف این مکان بودند را فروختند.
به این دلیل به‌تدریج آرامگاه رو به ویرانی رفت. در همین میان، آقا محمدخان قاجار هم که از هر فرصتی برای اهانت به نادرشاه استفاده می‌کرد، پس از به سلطنت‌رسیدن، بقایای جسد او را به تهران منتقل کرد.
گفتیم که نادرشاه یکی از بزرگ‌ترین پادشاهان ایران بود و در زمان حکومت او ایران به یکی از بزرگ‌ترین و قدرتمندترین کشورهای دنیا تبدیل شد. او همچنین با وجود اقوام مختلف، کشوری متحد و یکپارچه زیر پرچم ایران ساخت. به همین دلایل، در سال ۱۲۹۴ خورشیدی، به‌پاس قدردانی از خدمات این پادشاه بزرگ، مجلس، قانونی برای بازسازی آرامگاه او تصویب کرد.
دو سال بعد، قوام‌السلطنه، والی خراسان با اتکا به این قانون، آرامگاهی برای نادرشاه ساخت و استخوان‌هایش را از تهران به آرامگاه جدید که همان باغ موزه نادری فعلی است، منتقل کرد.
این آرامگاه تا سال ۱۳۳۵ (ش) بر پا بود تا اینکه انجمن آثار ملی ایران، تصمیم گرفت که آرامگاهی باشکوه‌تر، در همان محل مقبره ساخته‌شده توسط قوام‌السلطنه، برای نادرشاه بسازد. این کار از سال ۱۳۳۶ آغاز شد و در سال ۱۳۴۲ به پایان رسید و در ۱۲ فروردین همان سال هم برای بازدید همه بازگشایی شد.
در باغ نادری مشهد چه می‌بینیم؟
باغ نادری مشهد با ۱۴۴۰۰ مترمربع مساحت، در شهر مشهد و در ضلع شمال غربی چهارراه شهدا واقع شده است که بعد از حرم امام رضا(ع)، مهم‌ترین مکان تاریخی توریستی است که در دل شهر قرار دارد. این باغ از چهار طرف با چهار خیابان همسایه است که دورتادور آن با دیواری از جنس سنگ گرانیت و نرده‌های آهنی به نقش تبرزین محصور شده تا آن را از خیابان جدا کند.
به محض ورود به باغ بنایی می‌بینیم با مساحت ۱۲ هزار مترمربع که شامل مجسمه و آرامگاه نادرشاه است. این مجسمه برنزی و باشکوه که نادرشاه سوار بر اسب است، به‌همراه چند تن از یارانش بر روی برج بلندی است که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند و بازدیدکنندگان را در همان نگاه اول مجذوب خود می‌کند.
قسمت اصلی بنای یادبود از یک بخش مرکزی که محل تدفین است و دو تالار موزه تشکیل شده است که یکی از آن‌ها موزه اسلحه دوره‌‌های مختلف تاریخ ایران و دیگری موزه اسلحه و آثار مربوط به دوران نادرشاه را نمایش می‌دهد.
در جوار برج آرامگاه، لوله توپ جنگی قرار دارد که توسط دلیرمردان ایرانی از متجاوزان پرتغالی به غنیمت گرفته شده است و در موزه این باغ نگهداری می‌شود. این توپ ازنظر هنری اثری ممتاز است که در زمان سلطنت فیلیپ دوم، پادشاه اسپانیا و پرتغال در سال ۱۵۹۱ (م) ساخته‌شده است.
در گوشه شمالی باغ نادری، یعنی سمت راست آرامگاه نادر، مزاری وجود دارد که از آن کلنل محمدتقی‌خان پسیان، سردار خراسان است. او از نظامیان اواخر دوره قاجاریه و اولین ایرانی بود که دوره آموزش را خلبانی دید. معماری مزار او را هم مهندس سیحون به عهده گرفت.
محوطه باغ نادری مشهد از آبریزها، حوض‌ها و جویبارهایی تشکیل شده است که همه بر پایه باغ‌های ایرانی طراحی شدهاند. در گوشه‌ای از باغ هم بناهای فرعی برای تالارهای اجتماع، کتابخانه، گلخانه و سرویس بهداشتی در نظر گرفته شده که در حال هماهنگی با بنای آرامگاه است.
یکی از تفریحات جانبی جذاب در باغ موزه نادری، سفر زمان و امکان ثبت خاطره با لباس‌های دوران افشاریه است. در ابتدای ورود به باغ اتاقکی وجود دارد که می‌توانید لباس‌های تاریخی زنانه و مردانه و همچنین زره و کلاه‌خود دوره افشاریه را به تن کرده و عکس این لحظه را ثبت کنید.
معماری خلاقانه باغ موزه نادری
معماری باغ نادری مشهد با درایت مهندس هوشنگ سیحون و به‌دست مجسمه‌ساز توانمند استاد ابوالحسن صدیقی انجام شده است. از ویژگی‌های این آرامگاه و موزه، خلاقیت و معماری منحصربه‌فرد آن است. زنده‌یاد مهندس سیحون با ترکیب نمادها و نمودهای تاریخی مختلف در یک ساختار هماهنگ، اثری ماندگار خلق کرد که به جرئت می‌توان آن را یکی از نمونه‌های فاخر معماری نوین ایران به شمار آورد.
ساختمان این بنا بر اساس دو شکل اصلی هندسی یعنی مربع و مثلث طراحی شده است که بیشتر مصالح آن از سنگ‌های خشن و سخت گرانیتی کوهسنگی مشهد، در قطعات بزرگ‌اند که نشان‌دهنده صلابت و عظمت نادرشاه است. همچنین طرح کلی آرامگاه یک شش‌ضلعی متناسب است که پوششی چادرمانند را تداعی می‌کند که گویی آرامگاه را در بر گرفته است و شباهت زیادی به چادرهای عشایر دارد که نادرشاه در آن هم زاده و هم کشته شد.
تالار آرامگاه به شکل مربع است که از دو دیوار باز و بسته تشکیل شده است. دو دیوار قرمزرنگ داریم که به‌طور کامل بسته‌اند و دو دیوار باز داریم که فقط ستون دارند و با فضای بیرون در ارتباطند. سنگ مزار نادرشاه در گوشه این مربع و در پناه دیوار جا خوش کرده است و مانند این است که به بیرون نگاه می‌کند.
دیوارهای قرمزرنگ از سنگ‌های مرمر اُخرایی‌رنگ مراغه انتخاب شده است تا با ترکیب دو دیوار باز و بسته، قتل نادرشاه در چادر را بهتر تصویر کنند. همچنین این زاویه، پناه و بازبودن تالار صحنه جنگ و دفاع و حمله را تداعی می‌کند که رنگ قرمز دیوارها هم این سناریو را قوت می‌دهد. برجستگی‌های سنگی با ابعاد متفاوت از دو دیوار بیرون آمده است که نیروهای مختلف نادرشاه را نشان می‌دهند. سنگ قبر هم بر اساس طرح و شکل الماس دریای نور، یادگار گران‌بهای نادرشاه از فتح هندوستان، حجاری شده است.
در ساخت ستون‌های تالار آرامگاه هم از کلاه سربازان قزلباش عهد افشاریه الگوبرداری شده و طراحی آن‌ها به‌گونه‌ای است که از هشت مثلث با چهار قاعده در بالا و پایین تشکیل شده اند.
و اما به سراغ زیباترین بخش این باغ می‌رویم که همان مجسمه برنزی و باشکوه نادرشاه و یاران اوست. این مجسمه که با الهام از اندیشه اتحاد ایرانیان ساخته‌شده، بر روی برجی با ارتفاع ۱۲ متر قرار گرفته است و به‌گونه‌ای طراحی شده که حالت حمله و یورش را مجسم می‌کند.
به‌این‌ترتیب که در پیشاپیش، نادرشاه سوار بر اسبی سرکش و در قامت رهبری مقتدر در حال حمله است و سه سرباز با لباس اقوام ایرانی که هریک سلاح‌های متداول آن دوران را به‌دست گرفته‌اند، در پشت سر او هستند. وزن این مجسمه ۱۴۱۰۰ کیلوگرم است (یعنی تقریبا دو پراید) که با نظارت استاد ابوالحسن صدیقی در محل کارخانه ریخته‌گری برونی ایتالیا ساخته شد.
چگونه به باغ موزه نادری برویم؟
تا اینجا با زیبایی‌ها، جذابیت‌ها و اهمیت باغ نادری مشهد در دفتر تاریخ ایران زمین آشنا شدیم. در ادامه اطلاعات لازم را در اختیارتان قرار می‌دهیم تا امکان برنامه‌ریزی بهتر برای بازدید از این مکان را داشته باشید.
ساعات کاری باغ موزه نادری
باغ نادری مشهد در تمام طول سال از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر باز است؛ بهجز روز اول فروردین و ایام سوگواری که در تقویم رسمی تعطیل اعلام شدهاند.
همچنین بنا بر اعلام اداره موزه‌ها و مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، تمام موزه‌ها و سایت‌های تاریخی تنها در حالتی که وضعیت شهر دلخواهتان زرد و آبی باشد، باز خواهند بود و در شهرهای قرمز و نارنجی، اجازه کار و فعالیت ندارند.
بنابراین وضعیت بازوبسته‌بودن باغ موزه نادری در ایام کرونا کاملا به وضعیت شهر مشهد وابسته است.
هزینه بازدید
بهای بلیط این باغ موزه زیبا در سال ۱۴۰۰، مبلغ ۳۰۰۰۰ ریال است که آن را باید به صورت حضوری از باجه‌ای که در ابتدای ورودی قرار دارد تهیه کنید. کودکان کمتر از ۶ سال، دارندگان کارت منزلت و همچنین تورلیدرها می‌توانند بدون تهیه بلیط از موزه دیدن کنند.
گفتنی است که بازدید از باغ نادری مشهد در روز ۲۸ اردیبهشت که روز جهانی موزه است، برای همه رایگان است.
شماره تماس
شماره تماس باغ نادری مشهد، برای کسب اطلاعات بیشتر ۰۵۱۳۲۲۲۴۸۸۸ است.
آدرس باغ نادری مشهد
آرامگاه نادرشاه افشار در خراسان رضوی، شهر مشهد، خیابان شیرازی، ضلع شمال غربی چهارراه شهدا و در باغ موزه نادری قرار دارد.
با چه وسایل نقلیه‌ای به باغ نادری برویم؟
با قرارگرفتن باغ نادری مشهد در حوالی حرم مطهر امام رضا(ع)، دسترسی به آن از هر نقطه شهر راحت است. هر کجای مشهد که باشید وقتی مسیر حرم را پیدا کنید و به‌سمت آن بیایید یک چهارراه مانده به حرم، باغ موزه نادری است. می‌توانید با مترو، اتوبوس یا تاکسی خود را به این باغ برسانید.
با استفاده از اتوبوس شهری
سازمان اتوبوس‌رانی مشهد، به منظور رفاه حال شهروندان، زائران و گردشگران در سفرهای درون‌شهری، خدماتی با عنوان مسیریابی هوشمند خطوط فراهم کرده است.
این خدمات شامل نمایش نزدیک‌ترین ایستگاه به موقیت فعلی، نمایش زمان رسیدن اتوبوس به ایستگاه، اطلاعات خطوط عبوری از هر ایستگاه، قابلیت برنامه‌ریزی سفر از قبیل هزینه، مدت زمان سفر و میانگین زمان انتظار، مسیریابی آنلاین و آفلاین خطوط و همچنین نمایش لحظه‌ای و آنلاین موقعیت مکانی اتوبوس است.
بنابراین می‌توانید به صورت آنلاین یا با نصب اپلیکیشن، اطلاعات دلخواهتان را دریافت کنید و با استفاده از اتوبوس خود را به باغ موزه نادری برسانید.
با استفاده از مترو
یکی از آسان‌ترین راه‌های رسیدن به باغ نادری استفاده از مترو است. در هر کجای شهر که باشید، کافی است از نزدیک‌ترین ایستگاه مترو استفاده کنید. مسیر خط‌های مختلف قطار شهری به این منظور به این شکل است:
درصورتی‌که از خط سه استفاده می‌کنید، در ایستگاه چهارراه شهدا پیاده شوید.
خط دو و چهار ایستگاه‌هایی در میدان شهدا دارند که کافی است در این ایستگاه پیاده شوید و با ۵ دقیقه پیاده‌روی خود را به باغ نادری برسانید.
و اما اگر از خط یک استفاده می‌کنید، لازم است در ایستگاه شریعتی پیاده و مجددا خط دو را سوار شوید تا به ایستگاه میدان شهدا رفته و بعد از چند دقیقه پیاده‌روی، از زیبایی و شکوه این باغ زیبا لذت ببرید.
با استفاده از تاکسی
در کنار تاکسی‌های خطی و شخصی، امکان دسترسی به انواع مختلفی از تاکسی‌های اینترنتی در شهر مشهد وجود دارد که در صورت تمایل به‌راحتی از هر نقطه‌ای از شهر می‌توانیم درخواست خود را ثبت کنید و به باغ نادری مشهد سفر کنیم.
یک تیر و چند نشان
در اینجا چند نمونه از جاذبه های گردشگری مشهد را که فاصله کمی با باغ موزه نادری دارند، به شما معرفی می‌کنیم تا در صورت تمایل در زمان خود صرفه‌جویی کنید و به این مکان‌ها هم سری بزنید:
- حرم امام رضا(ع)
- مسجد گوهرشاد
- موزه مردم‌شناسی مشهد (حمام شاه یا حمام مهدی قلی بیگ)
- خانه تاریخی داروغه
- مجتمع گردشگری باباقدرت
سخن آخر
ایران کشوری است با قدمت چند هزار ساله که جاذبه‌های طبیعی و گردشگری زیادی دارد که همه آن‌ها از امتیازات و جذابیت‌های خاص خود بهره‌مندند. در این مقاله به معرفی باغ نادری مشهد پرداختیم که بخشی از تاریخ ایران را در خود دارد. جذابیت‌ها، علت ساخت این بنا، تاریخچه ساخت، معماری آن و سایر اطلاعات از قبیل آدرس و روش‌های بازدید از این اثر ملی پرارزش شرح داده شد.
اما یادمان باشد که برای آشنایی و بازدید از این اماکن، نیازی نیست که حتما عاشق تاریخ باشیم یا کتاب‌های تاریخی قطور را مطالعه کرده باشیم، با مطالعه این مقاله با این باغ موزه زیبا آشنا می‌شوید؛ اما اگر مایلید که این اثر ملی را از نزدیک ببینید و مهر تاییدی بر این آموخته‌ها بزنید، مجله گردشگری علی‌بابا در کنار شماست.
