جاهای دیدنی سنندج سفری به طبیعت و تاریخ

کردستان و به ویژه سنندج، یکی از زیباترین مناطق ایران است که هر کس یک بار هم که شده باید به این استان سفر کند. مردم با غیرت، خونگرم، دوست‌داشتنی، مهمان‌نواز و عاشق طبیعت و موسیقی، همان کسانی هستند که در کنار آن‌ها بودن و مهمان آن‌ها شدن از لذت‌هایی است که باید در زندگی تجربه کرد. با علی بابا همراه باشید تا جاهای دیدنی سنندج را بیشتر بشناسید.

شهر سنندج از سمت شمال به کوه شیخ معروف، از جنوب به کوه سراج‌الدین و از سمت غرب به کوه‌های آبیدر محدود شده است که هر سه از جاهای دیدنی سنندج است که در این مقاله جاهای دیدنی شهر سنندج را به شما معرفی می‌کنیم تا در سفر به این شهر، تجربه فوق‌العاده و خاطرات بی‌نظیری را با خود به خانه ببرید و از زیبایی‌های این شهر غافل نشوید و همه آن‌ها را ببینید.

سنندج، مرکز استان کردستان، از شهرهای غربی کشور است. نام فعلی شهر سنندج از «سنه دژ» گرفته شده است. «سنه دژ» هم در گذشته «سینه دژ» بوده است که علت این نامگذاری وجود کوه‌های آبیدر و رشته کوه‌های زاگرس در وسط یا مرکز شهر (یا همان سینه دژ) است. سنندج را با صفت هزارتپه هم می‌شناسند و شهر مساجد هم نام دیگری است که برای این شهر استفاده می‌شود.

۱. پارک تفریحی آبیدر، رویایی که به حقیقت پیوسته

آبیدر یا تلفظ کردی آن «ئاویه‌ر» کوهی در غرب ایران است که در شهر سنندج قرار دارد و ارتفاع آن حدودا ۲۵۵۰ متر است. آبیدر یعنی جایی که آب در آن فراوان است و دلیل نامگذاری این کوه به‌دلیل وجود چشمه‌های طبیعی است که باعث به وجود آمدن باغ‌های بزرگی در این منطقه شده است.

کوه آبیدر بلندترین نقطه در شهر و از جاهای دیدنی سنندج است و مثل بسیاری دیگر از شهرهای ایران «بام» آن شهر نامیده می‌شود.

این کوه یکی از تفریح‌گاه‌ها و تفرج‌گاه‌های اصلی مردم سنندج است. رفتن به این کوه که اکنون تبدیل به پارک جنگلی شده، جایی است که می‌توانید از بالا به شهر نگاه کنید و در شب، نور چراغ‌ها و در روز، درخت‌های سبزش حال و احوالتان را عوض می‌کند و می‌توانید از هوای پاک سنندج لذت ببرید.

۲. بازار سنندج، از گذشته تا امروز

در هر شهری بازاری وجود دارد که از جاذبه‌های گردشگری و مناطق تاریخی آن شهر به حساب می‌آید. اگرچه در تمام شهرها مراکز خرید مدرن و جدید هم ساخته می‌شود، اما بازارهای سنتی و قدیمی هنوز از مهم‌ترین و باارزش‌ترین دارایی‌های هر شهر است.

بازار بزرگ سنندج یکی از جاهای دیدنی سنندج است که قدمتی تاریخی دارد. معماری و طراحی این بازار به شکل مستطیل است و در ساخت آن از میدان نقش جهان اصفهان الهام گرفته شده است. سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۷۵ بازار بزرگ یا بازار قدیمی شهر سنندج را در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رساند.

۳. عمارت سالار سعید، موزه‌ای از جاهای دیدنی سنندج

عمارت سالار سعید بنایی تاریخی است که محل موزه سنندج هم هست.

موزه سنندج یکی از جاهای دیدنی شهر سنندج است که در بخش بیرونی عمارت ملا لطف‌الله شیخ‌الاسلام واقع شده و مانند تمام موزه‌های دیگر، محل نگه‌داری و نمایش آثار و اشیا تاریخی کشف شده از استان سنندج و دیگر قسمت‌های ایران است.

این موزه از دو بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی تشکیل شده است. در بخش باستان‌شناسی، اشیای تاریخی از ماقبل تاریخ تا دوره قاجار نگه‌داری می‌شوند و بخشی از این اشیا از استان کردستان و بخشی، از استان‌های هم‌جوار و استان‌های دیگر است.

پیش از انقلاب، بخش مردم‌شناسی این موزه به عنوان نمایشگاه فعالیت می‌کرد و هر از چند گاهی یکی از اشیای استان‌های مختلف کشور را به نمایش می‌گذاشتند. بعد از انقلاب، این قسمت موزه فقط به آثار مردم‌شناسی استان کردستان اختصاص داده شد.

در سال ۱۳۸۲ «خانه کرد» افتتاح شد و این اشیا به «عمارت آصف وزیری» یا همان «خانه کرد» انتقال پیدا کرد و در حال حاضر تمام فضای موزه سنندج برای نمایش آثار و اشیای باستان‌شناسی و تاریخی به کار می‌رود.

۴. عمارت آصف وزیری (خانه کرد)، دارایی کردها در سنندج

عمارت آصف وزیری با نام خانه کرد هم شناخته می‌شود و یکی از جاهای دیدنی سنندج است. این عمارت به عنوان نماد هویت فرهنگی مردمان کرد است و گنجینه‌ای از با ارزش‌ترین آثار فرهنگی و تاریخی استان کردستان به حساب می‌آید.

عمارت آصف امروزه شامل بخشی از پروژه فرهنگی «خانه کرد» و همچنین فضاها و غرفه‌های نمایشی موزه سنندج است که در سال ۱۳۸۲ به این خانه منتقل شده‌اند. عمارت آصف یکی از قدیمی‌ترین بناهای شهر سنندج است که توسط «آصف اعظم» (میرزا علی نقی خان لشکرنویس) و در دوره صفویه ساخته و احداث شده است.

۵. حمام خان، بنایی با معماری خاص

ضلع شمالی بازار بزرگ سنندج، حمام خان واقع شده است که در مجاورت مسجد «داروغه» قرار دارد. این حمام و بازار سنتی سنندج از گذشته تا امروز ارتباط نزدیکی با هم داشته‌اند. این حمام در بافت قدیمی و مرکز شهر سنندج واقع شده است و یکی از بناهای قدیمی باقی‌مانده و جاهای دیدنی سنندج است که در سفر به این شهر باید از آن دیدن کنید.

قدمت این حمام به دوره قاجار برمی‌گردد. روی سنگ‌نوشته‌هایی که در حمام خان وجود دارد، این ساختمان در دوران حاکمیت «امان الله خان» والی کردستان ساخته شده است و در سال ۱۲۲۰، یعنی بیش از صد سال پیش، ساخت آن به پایان رسیده است. از نظر معماری این بنا هم مثل دیگر حمام‌های ایرانی است و از قسمت‌های مختلفی ساخته شده است که می‌توان به سر در ورودی، هشتی، سربینه یا حمام سرد، میان در، بینه یا حمام گرم، خزینه، خلوتی، سرویس‌های بهداشتی و آب‌انبارها اشاره کرد.

حمام خان در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

۶. عمارت خسرو‌آباد، باشکوه و بی‌نظیر

یکی از عمارت‌های باشکوه و بی‌نظیر در سنندج که امروزه یکی از جاهای دیدنی شهر سنندج هم به حساب می‌آید، عمارت خسروآباد است که در بلوار خسرو‌آباد قرار دارد.

این عمارت مرکز حکومت «خاندان اردلان» به‌ویژه «خسروخان اردلان» بوده است. عمارت خسرو‌آباد دو بخش مهم، یعنی قصر سلطنتی و باغ دارد که هر دو از اهمیت ویژه‌ای دارد. باغ خسروآباد از ۴ خیابان در روبرو و اطراف عمارت و ۴ خندق در طرفین باغ تشکیل شده است که طراحی و جلوه خاصی به آن داده است.

عمارت خسرو‌آباد شاخص‌ترین و باشکوه‌ترین بنای استان کردستان است که محل فرمانروایی و حکومت خاندان اردلان بوده است.

۷. عمارت مشیر دیوان، حکومت و زیبایی در کنار هم

یکی دیگر از جاهای دیدنی سنندج، عمارت «مشیر دیوان» است. این ساختمان در محله قدیمی «سرتپوله» شهر سنندج و در خیابان شهدا قرار دارد. این بنا از سازه‌های مشهور دوره قاجار است که فضاهای متعددی دارد.

اسلوب معماری ایرانی به‌ویژه محوطه یک ایوانی، از دوره قاجار به این ساختمان رسیده و ساخت آن را رقم زده است. عمارت مشیر دیوان در دوره قاجار توسط «میرزا یوسف مشیر دیوان» ساخته شده که در آن زمان دیوان مشاور و جانشین حاکم منطقه، «میرزا رضای وزیر کردستانی» بوده است.

اگر بخواهیم از اهمیت این بنا بگوییم، باید به این نکته اشاره کنیم که سالیان سال، محل استانداری کردستان بوده است. این بنا هفت حیاط دارد که هر کدام از آن‌ها آب‌نمایی مجزا و جداگانه دارند که طرح هر کدام از آن‌ها با هم متفاوت ولی در عین حال با دیگر ‌آب‌نماها مرتبط است.

بخش اصلی شامل ساختمان عمارت، ایوان ستون‌دار، تالار، حیاط و آب‌نماهاست. در و پنجره‌های این بنا ترکیب چوب و شیشه‌های رنگی است که اتاق‌ها و نمای ساختمان را تزیین کرده است.

۸. مسجد جامع از جاهای دیدنی سنندج

سنندج یکی از شهرهای زیبا و دوست‌داشتنی در غرب کشور است که ساختمان‌ها و بناهای باشکوه و بی‌نظیری از دوران قاجار را به ارث برده است. از زیباترین و مهم‌ترین جاهای دیدنی سنندج، مسجد دارالاحسان یا مسجد جامع این شهر است که در بافت سنتی و قدیمی سنندج واقع شده است.

مسجد جامع سنندج یکی از زیباترین و چشم‌گیرترین بناهای اسلامی کردستان است که در مرکز شهر سنندج و در ضلع شمالی خیابان امام خمینی قرار دارد. این مسجد در سال ۱۱۹۷ شمسی توسط امان‌الله خان اردلان، حاکم وقت سنندج ساخته شده که یکی از نمونه‌های عالی معماری دوره قاجار است.

آجرهای لعاب کاری شده، کتیبه‌ای که چندین جزء قرآن روی آن نوشته شده است و تزیینات هفت رنگ به این مسجد جلوه خاصی داده است. شبستان زیبای مسجد دارالاحسان، ۲۴ ستون سنگی دارد که هر کدام از آن‌ها با تزیینات مقرنس زیباتر شده‌اند.

۹. روستای پالنگان،‌ ماسوله‌ای در کردستان

روستای پالنگان یا پلنگان در استان کردستان است و شاید به‌دلیل موقعیت مکانی‌اش، از جاهای دیدنی سنندج به حساب نیاید. اما با توجه به ساختار فوق‌العاده و طبیعت بی‌همتایش، یکی از جاهایی است که در سفر به کردستان باید سری هم به آن‌جا بزنید. اگر بخواهید از سنندج تا پالنگان بروید، حدودا ۲ ساعت راه است. این روستا در ۸۰۰ متری دره زیبای تنگیور قرار دارد و در واقع در ابتدای اورامان کردستان است.

معماری خانه‌های روستایی پالنگان شما را به وجد می‌آورد. این روستا شما را به یاد ماسوله در استان گیلان می‌اندازد. چرا که پشت بام یک خانه، حیاط خانه بالایی است. نکته جالب این خانه‌ها، سازه آن‌هاست که با چیده شدن سنگ‌ها روی هم ساخته شده است. از طبیعت بکر و فوق‌العاده آن هم نگوییم که دل هر موجود زنده‌ای را می‌لرزاند و هوش و حواس را از آدم می‌گیرد.

اجرای مراسم سنتی، مثل جشن سنتی نوروز، یکی از جذابیت‌های این روستاست. آتش زدن مشعل‌ها و کردی رقصیدن روی خانه‌ها و لب رود تنگیور، همان چیزی است که باید یک بار در عمرتان آن را ببینید و این مردمان نازنین و آداب و رسوم آن‌ها را بهتر بشناسید.

اگر به این روستا سفر کردید، ماهی کبابی (قزل‌آلا) را فراموش نکنید. رستوران‌های کوچکی در نزدیکی و کنار رود سیروان قرار دارند که غذاهای محلی این روستا را سرو می‌کنند. ماهی کبابی با سبزیجات مخصوص آماده می‌شود و آن را داخل تنور کباب می‌کنند. شاید درست کردن آن طول بکشد، اما طعم و مزه آن تا ابد در یادتان خواهد ماند.

۱۰. دریاچه زریبار، نگینی به رنگ‌ آب

دریاچه زریبار (زریوار) از جاهای دیدنی استان کردستان است که در ۱۲۵ کیلومتری شمال غربی سنندج قرار دارد. دریاچه زریبار در خارج از استان کردستان و با زبان غیرمحلی زریوار نامیده می‌شود و فقط کافی است یک بار به مریوان بروید و از این دریاچه دیدن کنید تا عاشق زیبایی، سکوت و حال خوش این منطقه شوید.

این دریاچه در تمام فصول، زیبا و دوست‌داشتنی است و اغلب رنگ آب آن سبز مایل به قهوه‌ای است. یکی از ویژگی‌های جذاب این دریاچه، یخ بستن سطح آن در زمستان است که امکان راه رفتن و موتورسواری روی آن را فراهم می‌کند و می‌توانید از چشم‌انداز این دریاچه با تمام وجود بهره ببرید.

یکی از قصه‌هایی که درباره به وجود آمدن این دریاچه سر زبان‌ها افتاده و شواهدی هم درباره آن وجود دارد به این صورت است که درویشی به‌همراه همسرش سوار بر الاغی از نزدیکی شهر عبور می‌کردند. آن‌ها توسط ماموران حاکم دستگیر، شکنجه و آزار و اذیت می‌شوند. همسر درویش بچه‌ای را که در شکم داشت سقط می‌کند و درویش دل‌شکسته به بلندی کوهی در شرق شهر می‌رود و آنجا با راز و نیاز با خدای خود مشغول می‌‌شود و از مردمان شهر و حاکم گله و شکایتش را پیش خدا می‌برد. او از خدا می‌خواهد شهر را در آب غرق و این قوم ظالم را نابود کند.

این افسانه وجود دارد که این اتفاق افتاده است و اکنون قبر درویش در پای کوه به تماشای دریاچه فعلی زریوار نشسته است.

۱۱. پل قشلاق، از دوره صفویه و زندیه تا امروز

پل قشلاق یکی از جاهای دیدنی سنندج است که در شرق این شهر واقع شده است و قدمت آن به دوره صفویه و زندیه می‌رسد که در بعدها توسط قاجار بازسازی و ترمیم شد. شاه صفی دستور ساخت این پل را داد و «سلیمان خان اردلان» در سال ۱۰۴۶ هجری قمری، آن را در مسیر سنندج به همدان ساخت.

این پل یک خط مستقیم است و حدودا ۷۸ متر طول و ۳ متر پهنا دارد و ۶ دهانه برای آن در نظر گرفته شده است.

۱۲. عمارت وکیل‌الملک، میراثی ماندگار

یکی از جاهای دیدنی سنندج که قدمت زیادی دارد، عمارت وکیل‌الملک است که در خیابان کشاورز واقع شده است. این بنا، ملک شخصی و همچنین میراث خانواده «وکیل» است که با توجه به تاریخ کردستان، همیشه در مسند قدرت بودند و اداره منطقه را به‌عهده داشتند. یک ساختمان اصلی در وسط عمارت و قسمت‌های دیگر آن در اطراف ساختمان اصلی قرار دارند.

عمارت وکیل‌الملک سنندج از سه قسمت تشکیل شده است و هر کدام نام جداگانه‌ای دارند: وکیل‌الملک، وکیل‌السلطان و وکیل‌الممالک. در این عمارت مجموعه‌ای از تزیینات معماری قدیمی و تاریخی وجود دارد که کسی نیست از دیدن آن‌ها شگفت‌زده نشود.

پیشنهاد خواندنی: ۱۴ مورد از بهترین جاهای دیدنی یاسوج؛ پایتخت طبیعت ایران

در این عمارت، حمام خصوصی این خاندان هم وجود دارد که روبروی عمارت اصلی قرار دارد. در این حمام تزیینات دیوارها، فضاهای گرم و سرد، اشکال هندسی، گیاهی و حیوانی زیادی مثل طاووس دیده می‌شود که زیبایی بی‌نظیری به این حمام داده است.

اگر به شهر سنندج سفر کردید، حتما از این عمارت و ساختمان‌های آن دیدن کنید.

۱۳. قرآن نگل، گنجینه بی‌نظیر سنندج

قرآن نگل یکی از گنجینه‌های ارزشمند استان کردستان است که در روستای نگل و نزدیکی سنندج نگه‌داری می‌شود. این قرآن یکی از باارزش‌ترین نسخه‌های خطی قرآن در جهان است. روستای نگل، روستایی که این قرآن در آن نگه‌داری می‌شود، یکی از زیبایی‌های کردستان و یکی از جاذبه‌های گردشگری این استان به حساب می‌آید.

داستان پیدا شدن نسخه خطی قرآن نگل بسیار جالب است که احتمالا از شنیدن آن مو بر تنتان سیخ خواهد شد. می‌گویند حدود هزار سال پیش، چوپانی گوسفندانش را برای چرا به دره‌ای می‌برد. در زمانی که گوسفندان مشغول چرا بودند، چوپان مشغول استراحت بوده است و ناگهان گلی زیبا و خوش‌بو و خوش‌رنگ توجه او را جلب می‌کند.

چوپان تلاش می‌کند گل را کاملا سالم از خاک خارج کند. همین کار او باعث شد چاله‌ای در خاک پدیدار شود که در آن صندوقچه‌ای قرار داشته است. چوپان نتوانسته به تنهایی صندوقچه را از خاک خارج کند و بعد از اینکه از اهالی روستای خودش کمک می‌گیرد، صندوقچه از خاک بیرون می‌آید و در آن یکی از ارزشمندترین و زیباترین نسخه‌های خطی قرآن قرار داشته است که بر پوستی مثل پوست آهو و به زبان کوفی نگاشته شده است و امروزه به یکی از جاذبه‌های گردشگری سنندج تبدیل شده است.

نکته دیگر درباره قرآن نگل این است که بارها دزدیده شده است، اما هر بار پیدا شده و به جایگاه اصلی‌اش، یعنی روستای نگل بازگردانده شده است.

۱۴. پارک دیدگاه، زیبایی چهار فصل

به‌محض ورود به شهر سنندج، پارک دیدگاه یا پارک ملت را می‌بینید و زیبایی آن به حدی دلرباست که دوست دارید پیش از هر کاری به این مجموعه تفریحی بروید و خستگی سفر را در میان درختان سر به فلک کشیده و هوای خوش به در کنید.

پاییزهای این پارک حال و هوای دیگری دارد و رنگ‌های طلایی و نارنجی، دلبر بودن این پارک را دو چندان می‌کند. درختان کهنسال و قدیمی این پارک در کنار سازه‌های جدید مثل محل اسکان مسافران، محل کمپینگ، شهربازی و پیست دوچرخه‌سواری، محلی برای چند ساعت زندگی کردن به دور از هیاهوی شهر و لذت بردن از طبیعت است.