شش دونگ حواستان را به من بدهید که می‌خواهم یکی از قدیمی‌ترین جاهای دیدنی کرمان را به شما معرفی کنم. اگر قصد سفر به کرمان را دارید، پیشنهاد می‌کنم سری به قنات گوهرریز بزنید که از جاهای دیدنی جوپار است. البته این قنات به نام چاه صاحب الزمان (عج) هم معروف است؛ پس اگر این اسم را جایی در کرمان شنیدید، مطمئن باشید منظورشان همین قنات گوهرریز جوپار است.
گوهرریز یک رشته قنات فعال در جوپار کرمان است که نه تنها جزء میراث ملی، بلکه جزء میراث جهانی یونسکو هم محسوب می‌شود. قنات گوهرریز جوپار، در نشست چهلم یونسکو، در سال ۲۰۱۶ به‌عنوان میراثی ملی در یونسکو ثبت شده است.
گوهرریز مقدار زیادی از اراضی باغی جوپار را آبیاری می‌کند و یکی از فعال‌ترین قنات‌های استان کرمان است. از طرفی سالانه گردشگران زیادی هنگام بازدید از جاهای دیدنی جوپار سری هم به این قنات پر آب می‌زنند تا معماری و هنر قدیمی ایران را از نزدیک ببینند. پیشنهاد من این است که شما هم سری به گوهرریز بزنید تا در فضای قنات، با بوی خاک نم خورده و شنیدن صدای آب احساس زندگی کنید.
جالب است بدانید افسانه‌هایی در مورد ماهی نگهبان این قنات وجود دارد؛ افسانه‌ها در این حد معروف است که جهانگردی انگلیسی به نام آنتونی اسمیت در سال ۱۳۲۹ برای دیدن این قنات و ماهی نگهبانش، به جوپار آمد. کمی که جلوتر بروید و این مقاله از مجله گردشگری علی بابا را بخوانید، از صحبت‌های این گردشگر و افسانه‌های قنات گوهرریز جوپار می‌نویسم تا حسابی لذت می‌برید.
قنات گوهرریز کجاست؟
مهم‌ترین ویژگی قنات گوهرریز چیست؟
دیدنی‌های نزدیک به قنات گوهرریز کدام هستند؟
در چه ساعاتی میتوان از قنات گوهرریز دیدن کرد؟
قدمت قنات گوهرریز به چه زمانی مربوط می‌شود؟
قنات گوهرریز کجاست؟
قنات گوهرریز در دامنه کوه‌های جوپار و ۲۸ کیلومتری جنوب غربی کرمان قرار دارد. نزدیک ورودی شهر خیابانی به نام ۱۷ شهریور وجود دارد. در همین خیابان، آرامگاه شاهزاده حسین(ع) را میبینید که دقیقا کنار این امام‌زاده، میتوانید ورودی قنات را پیدا کنید. از طریق لینکی که برایتان گذاشته‌ام به‌راحتی میتوانید قنات را روی نقشه پیدا کنید و به آن‌جا بروید.
لوکیشن قنات گوهرریز روی گوگل مپ
عکس از: سایت Google Maps
تاریخچه قنات گوهرریز
گوهرریز در دوران صفویه حفر شده است؛ که این یعنی بیشتر از ۷۵۰ سال قدمت دارد. متاسفانه اطلاعات زیادی از تاریخچه این قنات در دسترس نیست. این اواخر قنات‌های زیادی رو به خرابی یا ریزش رفته‌اند؛ و این قضیه باعث وجود احتمال سیل می‌شود.
عکس از: سایت Bornanews
برای اینکه مطمئن باشید به قنات گوهرریز آسیبی نمی‌زنید کمی با احتیاط قدم بردارید و با صدای بلند حرف یا داد نزنید. اگر صدایتان زیادی بلند باشد، ممکن است قنات ریزش کند؛ در این صورت هم جان خودتان و عزیزانتان در خطر است هم جان قنات.
افسانه‌های قنات گوهرریز
رسیدیم به بخش جذاب و خواندنی این مقاله؛ یعنی بخش افسانه‌ها که بازدید از جاهای دیدنی جوپار را جالب‌تر می‌کند. معروف‌ترین افسانه‌ای که در مورد قنات گوهرریز وجود دارد، وجود ماهی کور سپیدی است که از قنات محافظت می‌کند. طبق گفته افسانه‌ها اگر کسی به این ماهی نگاه کند درجا خواهد مرد. افسانه دیگری هم که ممکن است از زبان مردم بشنوید، وجود ماهی طلایی رنگی در این قنات است که گاهی در مسیر چاه خودش را نشان می‌دهد.
عکس از: سایت Google Maps
حالا کمی هم از آنتونی اسمیت، جهانگردی انگلیسی، برایتان می‌گویم که سال‌ها قبل برای دیدن ماهی کور سپید به جوپار آمد. این مرد مدت‌ها به انتظار دیدن این ماهی نشست؛ اما نتوانست آن را پیدا کند. به همین دلیل شروع کرد به جهانگردی و این ماهی را نزدیکی‌های مرز عراق پیدا کرد.
عکس از: سایت Tbakerman
آنتونی اسمیت اسم این ماهی کور سپید یا سفید کور را «حود» گذاشت و در کتابش از این ماهی، قنات گوهرریز جوپار و جاهای دیدنی جوپار هم نوشت. بعدها آنتونی اسمیت در سن ۸۰ سالگی دوبار به کرمان و شهر جوپار آمد تا از این قنات بازدید کنند. وقتی از او پرسیدند چرا این قنات و این شهر را انقدر دوست داری؟ جواب داد «من به ۷۰ کشور سفر کردم و حدود ۳۰ کتاب نوشتم؛ اما جوپار اولین عشق من است.» برخی از منابع هم می‌گویند که آنتونی اسمیت که با سفری علمی به جوپار آمده بود، در جوپار به جهانگردی علاقه‌مند شد و سفرش را از این شهر زیبا شروع کرد.
معماری قنات گوهرریز
قنات گوهرریز در مجموع با ۳۵۵۶ متر طول و ۱۲۹ حلقه چاه و ۶ رشته با دبی آب ۲۴۰ لیتر در ثانیه، اصلی‌ترین منبع آبی منطقه است. این ۶ رشته، رشته‌های دروازه چاه گوگرد، روباه، نخ تل سفید، ختمی، حاج محمود نوش و تل سفید نام دارند که عمیق‌ترین آن‌ها رشته تل سفید به عمق بیشتر از ۵۰ متر است. این شش رشته در محلی به هم متصل می‌شوند و با یک مسیر مشترک، به گوهرریز می‌روند.
عکس از: سایت Google Maps
ویژگی اصلی قنات گوهرریز
مهم‌ترین و موردتوجه‌ترین ویژگی و مزیت قنات گوهرریز این است که آب آن از گسل تامین می‌شود. همچنین این قنات حدود ۳۳۰ هکتار از اراضی باغی جوپار را آبیاری می‌کند؛ به همین دلیل وجودش برای مردم و کشاورزان اهمیت زیادی دارد.
عکس از: سایت Irna
مسیر دسترسی به قنات گوهرریز
برای دسترسی به قنات گوهرریز و شهر جوپار، میتوانید از قطار و هواپیما هم استفاده کنید. البته در خود شهر جوپار ایستگاه راه‌آهن یا فرودگاه وجود ندارد. نزدیک‌ترین فرودگاه به جوپار فرودگاه هاشمی رفسنجانی است. اگر می‌خواهید از قطار استفاده کنید هم باید با قطار به کرمان بیایید و بقیه راه تا جوپار را با ماشین یا اتوبوس طی کنید.
عکس از: سایت Google Maps
اگر با ماشین شخصی و از تهران می‌خواهید به کرمان بروید، خوب است بدانید از تهران تا کرمان دو راه وجود دارد. مسیر اول جدود ۹۹۰ کیلومتر است که از شهرهای قم، کاشان، یزد و رفسنجان می‌گذرد و حدود ۱۰ ساعت و نیم راه در پیش دارید. راه دوم با حدود ۱۲۲۰ کیلومتر، طولانی‌تر است و تقریبا ۱۳ ساعت و نیم از شما وقت می‌گیرد. این مسیر از شهرهای قم، اصفهان، شهرضا، آباده، مهریز و رفسنجان می‌گذرد.
عکس از: سایت Google Maps
از خود کرمان تا شهر جوپار هم حدود ۳۵ کیلومتر راه است که مسیر کوتاهی است و راحت میتوانید از هتل‌تان به جوپار بروید. البته راهی ۵۰ کیلومتری هم وجود دارد که از شهر ماهان هم می‌گذرد. میتوانید از این راه استفاده کنید و تمام جاهای دیدنی کرمان در این مسیر را با یک سفر کوتاه ببینید.
بهترین زمان بازدید از قنات گوهرریز
بهترین زمان بازدید از قنات گوهرریز جوپار، فصل‌های بهار و پاییز است؛ البته شهریور ماه هم زمان مناسبی است که سری به جوپار بزنید. این زمان‌ها هم هوا خوب است هم در راه گیر نمی‌کنید و گرفتار سرمای زیادی نمی‌شوید.
عکس از: سایت Tbakerman
از نظر شلوغی هم میتوان گفت همین زمان‌ها شلوغ‌ترین وقت‌ها برای سفر به کرمان و بازدید از جاهای دیدنی جوپار است؛ اما نگران نباشید. مردم در مواقع مختلفی به جوپار می‌روند و از جاهای دیدنی کرمان بازدید می‌کنند، پس قنات گوهرریز را خیلی شلوغ نمی‌بینید.
امکانات رفاهی قنات گوهرریز
امکانات رفاهی اطراف قنات تقریبا مناسب است. در کنار قنات آرامگاه و کمی آن‌ورتر مسجد وجود دارد. در خود شهر جوپار هم میتوانید انواع فروشگاه‌های ضروری را پیدا کنید. برای خود قنات هم هنوز امکانات خاصی وجود ندارد؛ اما ظاهرا قرار است امکانات نوری داخل قنات نصب شود و حسابی به قنات گوهرریز برسند.
عکس از: سایت Yjc
جاهای دیدنی نزدیک به قنات گوهرریز
خوب است حالا که به کرمان رفته‌اید و از جاهای دیدنی کرمان بازدید می‌کنید؛ به جاهای دیدنی جوپار هم سری بزنید. چند موردی که می‌خواهم به شما معرفی کنم به قنات گوهرریز نزدیک هستند و با کمی رانندگی میتوانید از همه آن‌ها بازدید کنید.
عکس از: سایت Google Maps
آرامگاه شاه نعمت الله ولی
آرامگاه شاه نعمت الله ولی، بنایی است در شهر ماهان کرمان که در دوره تیموری ساخته شده است. اولین بنا، گنبدخانه‌ای است که در سال ۸۴۰ قمری به دستور شاه احمد دکنی ساخته شده است. شاه نعمت الله ولی در سال ۸۳۴ هجری قمری در کرمان درگذشت و در باغی دفن شد. بعدها، یعنی در سال ۸۴۰، برای شاه فوت‌شده این آرامگاه ساخته شد. البته بعدها این آرامگاه در سال ۱۳۸۴ یک بار توسعه یافت.
عکس از: سایت Google Maps
باغ شاهزاده ماهان
یکی دیگر از جاهای دیدنی جوپار که به قنات گوهرریز نزدیک است، باغ شاهزاده ماهان نام دارد. باغ شاهزاده ماهان از باغ‌های تاریخی ایران محسوب می‌شود که در ۲ کیلومتری شهر ماهان و در دامنه کوه‌های تیگران قرار دارد. این باغ در اواخر دوران قاجاریه ساخته شده است و نه تنها در میراث ملی، بلکه در میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده است.
عکس از: سایت Google Maps
باغ تاریخی فتح آباد
باغ فتح آباد یا عمارت بیگلربیگی هم مانند باغ شاهزاده ماهان، از آثار دوره قاجار است. این باغ که به ثبت ملی هم رسیده، الگویی برای ساختن باغ شاهزاده ماهان بود. بعدها این باغ مرمت شده و امکانات و زیبایی‌های بیشتری پیدا کرده است؛ مانند مسیرهای پر از درخت، حوض بزرگ، نورپردازی، چای‌خانه و رستوران.
عکس از: سایت Google Maps
توصیه‌هایی برای بازدید از قنات گوهرریز
مهم‌ترین نکته برای بازدید از قنات گوهرریز جوپار که همه باید آن را رعایت کنند، این است که با احتیاط در قنات راه بروید و با صدای بلند هم صحبت نکنید. زیرا امکان ریزش قنات وجود دارد و ممکن است به خودتان آسیب بزنید.
عکس از: سایت Iransense
اگر در فصل‌های سرد سفر می‌کنید حتما به اندازه کافی لباس گرم با خودتان داشته باشید. اگر با ماشین شخصی می‌روید، حتما موارد ایمنی را چک کنید تا در سفرتان به مشکل نخورید. همچنین حتما به لوازم ایمنی سفر، مانند لاستیک اضافه ماشین، جعبه کمک‌های اولیه و داروها، مطمئن باشید.
در آخر
در آخر یادتان نرود حتما به جاهای دیدنی کرمان و جاهای دیدنی جوپار هم سری بزنید و حسابی خوش بگذرانید. مراقب خودتان و عزیزانتان هم باشید. اگر به قنات گوهرریز سری زدید، تجربه‌اتان را در کامنت‌های این مقاله با ما هم به اشتراک بگذارید. سفرتان به خوشی و سلامتی.
یک قسمت دیگر از کاریز که روی آن باز است، متاسفانه در این هفته آخر اسفند، محل شستشوی کل پتو و ملافه های خانه‌تکانی شده‌است. کاش روی آن قسمت را هم میبستند! درسته دیگه دیدن‌ش هیچ لذتی برای ما نداشت، اما لااقل محیط زیست آلوده نمیشد. حیف از این طبیعت زیبا.
اینجا هیچ خبری نبود ها. ما که امدیم فقط یه مسجد کوچک و بخشی از کاریز که در عکس میبینید روی آن میله کشیده شده. فقط همین.
قنات گوهر ریز واقعا عالیه حتی تصور اینکه در آن زمان بدون تجهیزات و ابزار چگونگی حفر قنات و متصل کردن حلقه چاه ها به هم شگفت انگیزه.
برای من جذابیت قنات گوهر ریز این است در تابستان آب قنات سرد و در زمستان آب قنات گرم است
سلام. جوپار و ماهان دو شهر به فاصله نزدیک به هم و به فاصله حدود ۳۰ کیلومتری کرمان هستن. بهترین زمان برای سفر به این دو شهر اواخر فروردین و اردیبهشت ماه هست. قطعا براتون خاطره میشه. یه خاطره شیرین.