در جای‌جای ایران جاذبه‌های گردشگری فراوانی وجود دارد که بعضی از آنها ناشناخته باقی می‌مانند، سمنان یکی از همین شهرهاست؛ جاهای دیدنی سمنان با وجود اینکه در مسیر تعداد زیادی از مسافرت‌های جاده‌ای قرار می‌گیرد اما برای بیشتر ما چندان شناخته‌شده نیست. با ما همراه باشید تا با جاهای دیدنی سمنان آشنا شوید و این شهر تاریخی را یک بار دیگر کشف کنید.
سمنان یکی از شهرهای کویری ایران است که در جنوب رشته کوه البرز قرار دارد. اگر از تهران قصد سفر به مشهد را داشته باشید، از این شهرِ آرام گذر می‌کنید. علاوه بر جاذبه های گردشگری کویر لوت در جنوب سمنان، می‌توان از طبعیت سرسبز و خوش آب و هوای آن در شمال و شمال شرق استان لذت برد. همچنین به علت تاریخی بودن این شهر، دارای آثار باستانی متعدد دیدنی است که بیانگر قدمت سمنان است. این شما و این جاهای دیدنی سمنان:
۱. موزه تاریخ طبیعی سمنان
برای رسیدن به موزه تاریخی سمنان باید از خیابان قدس و میدان امام رضا (ع) سمنان گذر کنید و به سمت میدان استاندارد بروید. در اطراف میدان تابلویی از یوزپلنگان آسیایی دیده می‌شود که این یوزپلنگ‌ها نمادی از سمنان محسوب می‌شوند.
برای آشنایی با گونه‌های مختلف حیواناتی نظیر پرندگان، خزندگان، پستانداران، این موزه می‌تواند گزینه خوبی باشد. در واقع موزه دارای دو بخش است که بخش اول بر روی تاریخ طبیعی استان سمنان تمرکز کرده است و فسیل‌های مربوط به گیاهان و جانوران و بقایای سیلیس شده حیوانات بسیار قدیمی در سمنان و جهان در آن نمایش داده می‌شود.
بخش دوم موزه به تنوع زیستی سمنان اختصاص یافته است و اسکلت، جمجمه، شاخ و پوست، اجزای بدن مهره‌داران و جانوران در آن در معرض دید عموم قرار گرفته است.
۲. موزه مهر و سکه کومش در سمنان
موزه تخصصی تمبر و سکه در سال ۱۳۹۲ در سمنان افتتاح شده است. برای رسیدن به این موزه با گذر از خیابان امام خمینی به تیمچه تکیه می‌رسید و موزه را جنب مسجد سلطانی پیدا می‌کنید.
این مجموعه شامل سه بخش است. مهرها و اثر مهرهایی از هزاره دوم پیش از میلاد تا دوره قاجار، در بخش اول قرار دارند. برای مشاهده تاریخ ۳۰۰۰ ساله تبادلات پولی در ایران می‌توانید به بخش دوم مراجعه کنید. سکه‌های ضرب شده در مناطق قدیم سمنان یا کومش در بخش سوم این مجموعه قرار دارند.
اگر به سکه‌های تاریخی، مهرهای قدیمی و انواع ابزارهای مبادلاتی، پول‌های اولیه و قدیمی علاقه‌مند هستید، این موزه می‌تواند برای شما بسیار جذاب و سرگرم‌کننده باشد.
۳. مسجد جامع در سمنان
از دیگر جاهای دیدنی سمنان می‌توان به قدیمی‌ترین و مهم‌ترین مسجد تاریخی و اسلامی سمنان اشاره کرد. این اثر به به قرن سوم هجری قمری تعلق دارد و در دوره‌های سلجوقی، ایلخانی و تیموری گسترش پیدا کرده است.
همچنین طبق بررسی‌های انجام شده و حفاری‌های صورت گرفته، این مسجد در قرن اول هجری روی خرابه‌های یک آتشکده بنا شده است.
مسجد به سبک معماری آذری ساخته شده است و دارای صحن، ایوان بزرگ، مقصوره غربی و سه شبستان شمالی، جنوب و شرقی ایوان بزرگ می‌شود.
همچنین در این مسجد قدیمی‌ترین مناره‌ای که قابلیت حرکت دارد، جا خوش کرده است. در وسط این مناره، محوری چوبی قرار دارد که با حرکت دادنش، کل مناره حرکت می‌کند. برای تزیینات بنا از کتیبه آجری، تزئینات آجری، تزئینات معقلی و نقوش هندسی، زیگزاگی استفاده شده است.
۴. دروازه ارگ در سمنان
برای بازدید از تنها باقی مانده از ارگ سمنان، یعنی دروازه شمالی این ارگ، باید به قلب سمنان بروید. این بنای تاریخی در زمان قاجار بنا شده است ولی متاسفانه در زمان رضا شاه به علت ساخت و سازهای خیابانی و بافت جدید، قسمت عظیمی از ارگ تخریب شده است.
ارگ سمنان به عنوان دارالحکومه شهر، دارای بناهایی برای آب انبار، تلگراف خانه، حسینیه، حمام و دروازه جنوبی بوده است.
در سال ۱۲۴۶ شمسی با سفر ناصرالدین شاه به این مکان دستور ساختن دروازه شمالی توسط ایشان داده شد. این دروازه تنها باقی مانده از ارگ باشکوه سمنان است.
دروازه دارای دو نمای جنوبی و شمالی است که نمای شمالی از جذابیت بیشتری برخوردار است. جذابیت نمای شمالی به خاطر وجود نقش و نگارهای زیبا، کاشی‌های رنگی و به تصویر کشیدن نبرد رستم و دیو سپید در بالای سر در است.
این بنا در میدان ارگ در در تقاطع خیابان طالقانی و شیخ فضل الله نوری واقع شده است.
۵. پارک جنگل سوکان در سمنان
بزرگ‌ترین پارک جنگی در سمنان در جاده سمنان-دامغان، روبری دانشگاه سمنان واقع شده است. این پارک به‌خاطر موقعیت مناسبش در شهر، هر ساله پذیرای مسافران مشهد است که از جاده سمنان گذر می‌کنند.
امکانات رفاهی این مکان شامل باغ وحش، باغ پرندگان، نمازخانه، امکاناتی برای نصب چادر، سرویس بهداشتی، آلاچیق، پارکینگ، جایگاه سوخت CNG و سفره خانه است.
۶. شهر زیبای شهمیرزاد
در ۲۸ کیلومتری شمال سمنان، شهری کوچک با آب و هوا و طبیعتی خارق العاده قرار دارد که به عنوان بهشت گمشده‌ای در کویر شناخته می‌شود. طبق نوشته‌های قدیمی، این شهر کوچک به نام‌های دیگری همچون شهمار، سهار و شامار معروف بوده است. همچنین این شهر قدمت ۳۰۰۰ ساله دارد، که به عنوان آبادترین شهر طبرستان معروف بوده است.
شهمیرزاد دارای باغ‌های گردوی فروانی است و با قدم زدن در مسیر پر درخت نه تنها می‌توانید از منظره این باغ‌ها لذت ببرید، بلکه می‌توانید از مغازه‌هایی با انواع ترشیجات و لواشک هم خرید کنید.
درخت گردو تنومند با قدمت ۱۳ قرن، معروف به کمان رستم، هم در این شهر قرار دارد. پیاده روی در کوچه باغ‌ها با صدای پرندگان و جریان آب در این شهر لذت بخش است. همچنین قلعه تاریخی، شیر قلعه در ۵ کیلومتری شمال شرق شهمیرزاد قرار دارد. این قلعه برای حفاظت از راه انشعابی جاده ابریشم بنا شده است.
محله بلبل دره، آبشار روزیه چاشم، چشمه‌های هفت چشمه از دیگر مکان‌های گردشگری شهمیرزاد سمنان هستند.
۷. بازار سمنان
بازارهای سنتی به عنوان قلب تجارت شهرها، همیشه از اهمیت خاصی برخوردار بوده‌اند. بازار سمنان و بازار شیخ علاءالدوله متعلق به دوره قاجار در خیابان امام واقع شده‌اند.
این بازار سنتی با سبک معماری کهن ایرانی با سقف‌های خشتی و آجری، طبق معماری بناهای کویری طراحی شده است. بازار به دو سمت شمالی و جنوبی تقسیم شده است. در بازار بالا یا شمالی، سه حمام قدیمی، ۵ مسجد و ۴ کاروانسرای و ۲۵۴ باب مغازه وجود دارد.
بنای تاریخی بازار متعلق به قرن هفتم و هشتم هجری قمری است، ولی متاسفانه بخش عظیمی از آن به علت احداث خیابان امام تخریب شده است.
جالب است بدانید از آنجایی که برای حمل مردگان به سمت گورستان از مسیر بازار عبور می‌شده است به بازار مرده‌ها هم معروف است.
۸. مسجد سلطانی در سمنان
اگر به هنر، تمدن، معماری اسلامی ایرانی علاقه دارید پیشنهاد می‌کنیم از مسجد چهار ایوانی، ساخته شده در زمان فتحعلی شاه قاجار، بازدید کنید.
این مسجد دارای چهار ورودی است که ورودی‌های شمالی و شرقی آن به علت وجود مقرنس‌های زیبا، جذابیت بیشتری دارند. در درب شمالی، کتیبه‌ای قدیمی به رنگ لاجوردی وجود دارد که بر روی آن اسامی معمار، کاشی ساز، تاریخ مرمت و اسم فرد مرمت کننده نوشته شده است.
در بدو ورود به مسجد، حوضی کم عمق، حجره‌های طلاب در اطراف آن، کاشی کاری و کچکاری‌های زیبا که با به آیات قرآن مزین شده است چشم هر بازدید کننده‌ای را خیره می‌کند. در اطراف صحن هم چهار مهتابی بزرگ، باغچه و درختان زیبا دیده می‌شود.
با وجود قدمت زیاد این مسجد، هنوز پابرجاست و طاق‌های آن تخریب نشده. در حال حاضر در آن برای عموم مردم باز است و فعالیت‌های مذهبی، مراسم‌های مذهبی و نماز جماعت در این مسجد برگزار می‌شود.
۹. خانه تاریخی طاهری در جاهای دیدنی سمنان
برای دیدن بنایی تاریخی با سبک و سیاق خانه‌های دوره قاجار و اوایل پهلوی همراه با معماری کویری، می‌توانید از خانه طاهری در سمنان بازدید کنید. این ساختمان در محله اسفنجان در جنوب غربی شهر سمنان قرار دارد.
خانه طاهری‌ها از خشت، چوب و ساروج ساخته شده است و دارای بخش‌هایی همچون آب انبار، بخش اندرونی و بیرونی، آشپزخانه، ایوان، هشتی، اتاق خادم و زیرزمین، دو حیاط، اتاق زمستانه، اتاق تابستانه و بادگیر می‌باشد. این بنا بعد از مرمت برای کاربرد اقامتی به بهره‌برداری رسیده است.
۱۰. خانه کلانتر از جاهای دیدنی سمنان
خانه کلانتر مربوط به دوره قاجار متعلق به کلانتر وقت، خانواده مشهدی علی اصغر مداح بوده است و در حال حاضر به صورت سفره‌خانه در خدمت عموم است.
این خانه سنتی به نام‌های دیگری همچون عمارت بادگیر یا خانه رجبی نیز شناخته می‌شود و دارای هفده اتاق، حمام قدیمی، آب انبار و حوض‌خانه است.
در بدو ورود به حیاط، حوض شش ضلعی، باغچه‌های کوچک تزیین شده، دیوارهای آجری زیبا، پنجره‌های رنگی، تخت و میزهای سنتی جلوه خاصی به حیاط مرکزی داده‌اند و شما را جذب خودشان می‌کنند.
این عمارت برگرفته از معماری کویری ایران است. یعنی اتاق‌های تابستانه با بادگیر خنک می‌شود و رو به غرب هستند، درحالی که اتاق‌های زمستانه با ارتفاع کم سقف، رو به شمال واقع شده‌اند.
زیرزمین منزل در ظلع شمالی حیاط مرکزی قرار دارد و یکی از زیرزمین‌های بنا دارای تونلی است که چند خانه و حتی یک قلعه را به هم مربوط می‌ساخته است.
۱۱. امامزاده علی ابن جعفر در جاهای دیدنی سمنان
اگر اهل بازدید به مکان‌های مذهبی هستید، انتخاب امامزاده علی ابن جعفر در سمنان گزینه خوبی است. این امامزاده در خیابان شهید رجایی قرار دارد و مربوط به دوره صفوی-دوره قاجار است.
قبل از انقلاب اسلامی، به علت نبود اطلاعات دقیق در مورد شجره این امامزاده، مردم سمنان آن را امامزاده آل کی می‌نامیدند. این بقعه متبرکه دارای گنبد، ایوان، حرم و دو سالن بزرگ است. جایگاه مقبره با سنگ مرمر تزیین شده و طراحی و ساخت ضریح زیبا آن به دست هنرمندان اصفهانی صورت گرفته است.
هنگام ورود به امامزاده، با خوش آمدگویی خادم‌های آن روبرو می‌شوید و با چند متر جلو رفتن از در اصلی، گنبد امامزاده و پله‌های ورودی به مرقد دیده می‌شود. بعد از گذر از سالنی که دارای تزیینات آینه‌کاری و گچ‌کاری است، می‌توانید ضریح را ببینید و زیارت کنید.
۱۲. برج کارخانه نساجی سمنان در جاهای دیدنی سمنان
بعد از رسیدن به میدان مشاهیر سمنان، ساختمان قدیمی با برج آجری متعلق به شورای شهر دیده می‌شود.
این مکان در گذشته متعلق به کارخانه نساجی بوده است و برج سوت این کارخانه نیز با آغاز به کار کارخانه نصب شده است. در گذشته، این برج سوت خود را در ساعت‌های ۶، ۱۴ و ۲۲ براساس ساعت تغییر و پایان نوبت‌های کاری کارگران می‌نواخته است.
به همین دلیل مردم سمنان نه تنها آن را به عنوان خاطره انگیزترین بنای تاریخی در سمنان می‌شناسند، بلکه صنعتی شدن شهرشان را مدیون فعالیت این کارخانه می‌دانند.
کارخانه نساجی پارس حدودا ۸۰ سال پیش کار خود را آغاز کرد. اما متاسفانه بعد از دهه ۷۰ به علت مشکلات کارخانه ورشکست شد و بعد از آن اقدام مثبتی برای حفظ آن صورت نگرفت. متاسفانه در حال حاضر اطلاعات دقیقی از مکان سوت اصلی برج وجود ندارد و احتمال زیادی وجود دارد که این سوت دزدیده شده باشد.