اگر هنگام بازدید از جاهای دیدنی تهران، سری هم به شرق تهران بزنید، می‌توانید عمارتی خیره‌کننده را ببینید که استوار در میان باغی ایستاده است. عمارت کلاه فرنگی تهران، همان کاخی است که در بین درخت‌های بلند و قدیمی، نزدیکی میدان سپاه خواهید دید. این ساختمان از دوره قاجار تا به امروز، همچنان پایدار مانده و زیبایی‌هایش را به رخ جهان می‌کشد.
متاسفانه امکان ورود و بازدید از عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد وجود ندارد؛ اما این دلیل نمی‌شود ما با این کاخ آشنا نشویم. در ضمن، همیشه فرصت دیدن این کاخ از دور وجود دارد؛ پس اگر مسیرتان به میدان عشرت آباد یا میدان سپاه خورد، می‌توانید هیبت این عمارت را از دور ببینید.
آشنایی با جاذبه‌های تاریخی و دیدنی کشورمان خالی از لطف نیست. شاید در آینده‌ای نزدیک، این عمارت هم به روی عموم باز شد. پس با ما در مجله گردشگری علی بابا همراه باشید تا کاخ عشرت آباد را به شما معرفی کنیم.
عمارت کلاه فرنگی تهران یا همان کاخ عشرت آباد، در فروردین سال ۱۳۴۶ با شماره ثبت ۶۴۸، به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اهمیت تاریخی و معماری بالای این بنا باعث شده که همیشه مردم با دیدن این بنا به وجد بیایند.
در ادامه در مورد آدرس، تاریخچه، معماری و بخش‌های مختلف این عمارت صحبت می‌کنیم.
عمارت کلاه فرنگی کجاست؟
آیا امکان بازدید از عمارت کلاه فرنگی وجود دارد؟
عمارت کلاه فرنگی تهران در اختیار کدام نهاد است؟
قدمت عمارت کلاه فرنگی تهران به چه زمانی باز می‌گردد؟
عمارت کلاه فرنگی تهران کجاست؟
عمارت کلاه فرنگی تهران، در شرق تهران، در میدان عشرت آباد یا همان میدان سپاه امروزی، نزدیک پادگان عشرت آباد (پادگان ولیعصر) قرار گرفته است.
لوکیشن عمارت کلاه فرنگی روی گوگل مپ
عکس از: سایت Aftabnews
مسیر دسترسی به عمارت کلاه فرنگی
دسترسی به عمارت کلاه فرنگی تهران بسیار ساده است. در این بخش قرار است راه‌های رسیدن به عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد با وسایل نقلیه مختلف را به شما معرفی کنیم. با مترو، اتوبوس، تاکسی و ماشین شخصی می‌توانید به این کاخ سری بزنید.
– خودروی شخصی
اگر بخواهید با خودروی شخصی از کاخ عشرت آباد بازدید کنید، می‌توانید از بزرگراه صیاد شیرازی استفاده کنید. این بزرگراه مستقیما به میدان سپاه یا همان میدان عشرت آباد وصل می‌شود.
عکس از: سایت Google maps
البته از خیابان انقلاب هم می‌توانید به عمارت برسید. برای این‌کار باید به خیابان انقلاب بروید، بین میدان فردوسی و خیابان دماوند، درست کنار میدان امام حسین (ع)، وارد خیابان سپاه یا خیابان خواجه نصیر طوسی شوید و مسیرتان را ادامه دهید تا به میدان سپاه برسید. کمی جلوتر، در محدوده پادگان نظامی عشرت آباد، کاخ را پیدا خواهید گرد.
– اتوبوس
اگر وسیله نقلیه مدنظرتان اتوبوس باشد، باید بدانید که علاوه بر اتوبوس، مقداری از مسیر را باید با تاکسی طی کنید. اگر بخواهید با اتوبوس به کاخ عشرت آباد بروید، باید از خط یک اتوبوس‌های تندرو (BRT) استفاده کنید؛ یعنی همان خط آزادی – تهرانپارس. در همین مسیر ایستگاهی وجود دارد که شما را به عمارت کلاه فرنگی تهران می‌رساند. از هر جا که راحتید سوار اتوبوس‌های این خط شوید و در ایستگاه میدان امام حسین (ع)، در خیابان انقلاب پیاده شوید.
عکس از: احمد بلباسی
این ایستگاه درست روبه‌روی ایستگاه متروی امام حسین (ع)، نزدیک خیابان خواجه نصیر طوسی قرار دارد. از این ایستگاه تا میدان سپاه، اتوبوسی وجود ندارد. به همین دلیل باید تاکسی بگیرید.
– مسیر عمارت کلاه فرنگی با مترو
احتمالا تا حالا حدس زده‌اید مسیر مترو به عمارت کلاه فرنگی تهران به چه صورت است. ایستگاه متروی میدان امام حسین (ع)، نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به کاخ عشرت آباد است.
عکس از: سایت Fararu
ایستگاه میدان امام حسین (ع) در خط دو مترو، خط آبی پررنگ (خط فرهنگسرا – صادقیه)، نقطه تقاطع خطوط دو و شش متروی تهران قرار دارد. خط شش مترو صورتی‌رنگ است و از حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) تا کوهسار کشیده شده است.
بهترین زمان بازدید از عمارت کلاه فرنگی تهران
همانطور که گفتیم در حال حاضر بازدید از داخل این عمارت ممکن نیست؛ برای همین، تفاوتی ندارد چه زمانی به میدان سپاه بروید تا از فضای بیرونی عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد بازدید کنید.
عکس از: سایت Fararu
تاریخچه عمارت کلاه فرنگی تهران
عمارت کلاه فرنگی تهران، در سال ۱۲۵۲ شمسی، به دستور ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد. علاوه بر کاخ اصلی، تقریبا ۳۰ واحد خانه کوچک دواتاقه به شکل نیم‌دایره دورتادور حوض هم ساخته شد؛ در هر یک از این اتاق‌ها، یکی از زنان شاه زندگی می‌کرد.
عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد برای برگزاری مراسم عروسی و تفریحات شاه بود؛ در واقع این عمارت، یکی از کاخ‌های ییلاقی ناصرالدین‌شاه به شمار می‌رفت. وقتی سلسله قاجار از حکومت برکنار شدند، این کاخ دست نهادهای نظامی افتاد و به شهربانی تبدیل شد؛ البته علاوه بر شهربانی، از بخشی از این کاخ، به‌عنوان زندان هم استفاده می‌کردند.
عکس از: سایت Aftabnews
سال ۱۳۴۶ در دوران پهلوی، این کاخ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد؛ اما از همان موقع امکان بازدید از کاخ وجود نداشت. عمارت کلاه فرنگی تهران از همان دوران دست نظامیان بود و مردم اجازه بازدید از آن را نداشتند.
بعدها در جریان انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، کاخ عشرت آباد دست انقلابیون افتاد؛ در آن دوران بنا کمی آسیب دید و هنوز هم رد گلوله روی بعضی قسمت‌ها دیده می‌شود.
عکس از: سایت Aftabnews
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، کاخ عشرت آباد به دست نیروهای سپاه پاسداران افتاد؛ در نهایت هم نیروی هوایی سپاه پاسداران در این کاخ شروع به کار کردند. امروزه هم کاخ در اختیار نیروی هوایی سپاه پاسداران است.
امروزه از کل مجموعه، فقط کاخ اصلی باقی مانده است؛ دیگر خبری از خانه‌های کوچک و بعضی بخش‌های محوطه نیست. البته خبرهایی از بازسازی کاخ عشرت آباد به گوش می‌رسد؛ علاوه بر بازسازی، امکان دارد درهای این کاخ به روی گردشگران هم باز شود.
معماری عمارت کلاه فرنگی تهران
معماری عمارت کلاه فرنگی تهران، کار علی محمد صانعی یا معمارباشی است. این معمار به ابتکار شخصی و مهارت بالای معماری معروف بود. ناصرالدین شاه بعد از اولین سفرش به خارج از کشور، به علی محمد صانعی دستور داد معماری کاخ جدیدش را بر عهده بگیرد.
عکس از: احمد بلباسی
صانعی، کاخ اصلی را با الگوی معماری ایرانی، در ۶۵۰ مترمربع و چهار طبقه ساخت. حوض دایره‌ای بزرگ در جنوب شرقی عمارت، خانه‌های کوچکی با در و پنجره چوبی رو به حوض، انواع فواره‌ها و چشمه‌ها، همگی از جزئیات این مجموعه بودند.
اگر بخواهیم از ریز جزئیات معماری این بنا حرف بزنیم، باید به نقاشی‌های مختلف، مقرنس‌های چشم‌گیر، آینه‌کاری‌های بی‌نظیر و اولین کاغذدیواری‌ها اشاره کنیم.
بخش‌های مختلف عمارت کلاه فرنگی تهران
عمارت کلاه فرنگی تهران، بخش‌های مختلفی داشت که امروزه بعضی از آن‌ها باقی مانده است. کاخ چهارطبقه، حوض، فواره‌ها، خانه‌های کوچک دواتاقه و محوطه باغ، بخش‌های این مجموعه بودند.
در این قسمت از مطلب، قرار است هر بخش را به شما معرفی کنیم. در اینجا بخش‌های مختلف عمارت را به سه دسته اصلی تقسیم کرده‌ایم.
عکس از: سایت Wikipedia
– باغ و محوطه عمارت کلاه فرنگی
باغ و محوطه عمارت کلاه فرنگی تهران بسیار دیدنی است. این باغ وسعت زیادی دارد و سرسبزی آن چشم هر رهگذری را به خود خیره می‌کند. در گذشته، باغ شامل خانه‌های کوچک، حوض بزرگ و فواره‌هایی زیادی بود؛ اما حالا دیگر جز ساختمان اصلی، چیز زیادی از سازه‌ها باقی نمانده است.
اگر بخواهیم تصویری ذهنی از محوطه عمارت بدهیم، اول باید حوض گرد بزرگی را وسط باغ تصور کنید. دور حوض، خانه‌هایی به شکل نیم‌دایره قرار دهید که در و پنجره چوبی آن‌ها رو به حوض باز می‌شود.
عکس از: سایت Google maps
قدم بعدی، باغ است؛ برای این‌که باغ را بهتر بشناسید، باید درختکاری‌ها را منظم و تزئین شده به تصویر بکشید. باغ سرسبز و دل‌انگیز را کنار بقیه جزئیات ذهنتان بگذارید. تصویر ذهنی شما، مجموعه کلاه فرنگی تهران در زمان قاجار است.
– نمای بیرونی عمارت کلاه فرنگی
نمای بیرونی عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد، ترکیبی از معماری سنتی ایرانی و الهام از معماری غربی است. این عمارت با معماری شش‌ضلعی، گنبدی مرکزی و ایوان ستون‌دار دارد. پنجره‌های بنا چوبی است و هر کدام به بخشی از باغ باز می‌شوند. اگر به سقف کاخ نگاه کنید، سقفی شیروانی را خواهید دید.
برای تزئین نمای بیرونی، از آجرکاری و کاشی‌کاری استفاده شده است؛ البته تزئینات مقرنس‌کاری و آینه‌کاری هم در طبقات بالا دیده می‌شود.
عکس از: احمد بلباسی
– فضای داخلی عمارت کلاه فرنگی
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، عمارت کلاه فرنگی تهران چهار طبقه است. طبقه چهارم سقف شیروانی و ستون‌های بلندی دارد. طبقه سوم شاه‌نشین است و آینه‌کاری‌ها و مقرنس‌کاری‌‌های خیره‌کننده‌ای در آن دیده می‌شود. در کل تزیینات و جزئیات معماری کاخ عشرت آباد دیدنی و حیرت‌آور است. علاوه بر مواردی که تا اینجا گفتیم، از رسمی‌بندی، تزئینات گلدانی و طرح‌های لانه زنبوری هم در بنا استفاده شده است. بیشتر نقش‌های عمارت شامل طرح‌های اسلیمی، گل، پرنده و منظره‌هایی از شکارگاه است.
عکس از: سایت Khonehsabz
فضای داخلی کاخ، یک تالار مرکزی گنبددار بزرگ دارد. دقیقا وسط این تالار، حوضی بزرگ از جنس مرمر به چشم می‌خورد. سقف تالار گنبدی است و دیوارهای آن پنجره‌هایی نورگیر دارند. همچنین خوب است بدانید چهار شاه‌نشین، این تالار را احاطه کرده‌اند.
جاهای دیدنی نزدیک به عمارت کلاه فرنگی تهران
اگر بخواهید به عمارت کلاه فرنگی تهران سری بزنید، بهتر است از جاذبه‌های دیدنی نزدیک این کاخ هم بازدید کنید. باغ موزه‌های زیادی اطراف کاخ عشرت آباد قرار دارند؛ در ادامه آن‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد.
عکس از: سایت Google maps
اگر یک روز وقت بگذارید و از صبح راهی شوید، با یک برنامه‌ریزی مناسب فرصت دیدن همه این جاذبه‌ها را خواهید داشت. این‌طوری هم خاطرات بیشتری برای خود میسازید و هم با یک تیر، چند نشان زده و از چند جاذبه بازدید می‌کنید.
– باغ موزه قصر
از باغ موزه قصر تهران شروع می‌کنیم؛ جاذبه‌ای فرهنگی و تاریخی که به زندان قصر معروف است. فضای سبز، موزه‌ها و بخش‌های تاریخی و فرهنگی باغ موزه قصر، در دسترس عموم قرار دارد و محل خوبی برای بازدید از آثار مهم به شمار می‌رود.
بخواهیم دقیق‌تر بگویم، موزه مارکوف، سالن فرخی یزدی، باغ ایرانی و سروستان، زندان سیاسی یا موزه تاریخ انقلاب اسلامی، زورخانه، برج‌های دیدهبانی و نگارخانه ملک‌الشعرای بهار در باغ موزه قصر قرار گرفته‌اند.
عکس از: سایت Google maps
علاوه بر همه این موارد، در باغ موزه قصر می‌توانید انواع نمایشگاه‌ها، سالن اجتماعات، گالری‌های مختلف، کافه، مراسم و برنامه‌های فرهنگی، کتابخانه، حسینیه، اقامتگاه، تلسکوپ، دوربین دوچشمی برای رصد آسمان، سفره‌خانه سنتی و غرفه‌های مختلف هم پیدا کنید.
بازدید از باغ موزه قصر روزی پرخاطره و جذاب را برایتان می‌سازد؛ زیرا در این مکان، همیشه جذابیت‌های بیشتری برای تماشا انتظار شما را می‌کشند.
این باغ موزه در بزرگراه شهید صیاد شیرازی، خیابان پلیس تهران قرار دارد.
– باغ موزه نگارستان
باغ موزه نگارستان هم یکی از جاذبه‌های نزدیک به عمارت کلاه فرنگی تهران است. این نگارستان هم مانند باغ موزه قصر، بخش‌های مختلف و جذابی برای بازدید دارد. فتحعلی شاه قاجار، در دوران حکومت خود، دستور داد تا این مکان را به عنوان اقامتگاه تابستانی برایش بسازند؛ بعدها این مکان تبدیل به باغ موزه شد.
عکس از: سایت Google maps
نگارستان دو عمارت اصلی به نام‌های تالار قلمدان و عمارت دلگشا دارد. تالارهای بزرگ با تزئینات چشم‌گیر و خیره‌کننده، باغ ایرانی بزرگ، موزه مکتب‌خانه کمال‌الملک، تالار مجموعه ملک‌الشعرای بهار، تالار اسفرجانی، تالار جهانگیر ارجمند، تالار منیر فرمانفرمائیان، کافه‌ای به سبک حافظیه شیراز، تالار روح‌الامینی، اتاق کاشی‌های کاخ نگارستان و موزه قلمزنی روی نقره، از بخش‌های جذاب و دیدنی نگارستان به شمار می‌روند.
عکس از: سایت Google maps
البته فکر نکنید داستان به همینجا تمام می‌شود. هنوز جذابیت‌های زیادی از این باغ موزه مانده که به شما نگفتیم. دیدن جاذبه‌های مختلف و آثار مختلف، باعث می‌شود هیجان متفاوتی در رگ‌هایتان جریان پیدا کند؛ پس ما هم کشف قدم‌به‌قدم موزه باغ نگارستان را به خودتان می‌سپاریم.
پس به شمال میدان بهارستان تهران بروید و از موزه باغ نگارستان بازدید کنید.
– بوستان هنرمندان
بوستان هنرمندان تهران یا بوستان ایرانشهر، از تاریخی‌ترین باغ‌های تهران به شمار می‌رود. بعد از این‌که به عمارت کلاه فرنگی تهران سری زدید، به ایستگاه متروی طالقانی بروید؛ با پنج دقیقه پیاده‌روی، از این ایستگاه به بوستان هنرمندان خواهید رسید.
این بوستان در دوران قاجار ساخته و تجهیز شد؛ البته در آن دوران متعلق به یکی از شاهزادگان قاجار بود.
عکس از: سایت Google maps
از جاذبه‌های مختلف این بوستان باغ هنرمندان است که فقط به باغ و فضای سرسبز و نفس‌گیرش محدود نمی‌شود. تماشاخانه ایرانشهر، در ضلع شرقی بوستان، به عنوان سالن تئاتر فعال است. همچنین خانه هنرمندان ایران در این بوستان قرار دارد؛ این خانه شامل چند سالن نمایش، نگارخانه و محل برگزاری رویدادهای هنری و فرنگی می‌شود.
بوستان هنرمندان امکانات تفریحی مختلفی هم دارد؛ از جمله زمین‌های فوتبال و بسکتبال، بخش مخصوص شطرنج و تخته، کتاب‌فروشی، زمین بازی و رستوران‌های مختلف.
توصیه‌های علی بابا برای بازدید از عمارت کلاه فرنگی تهران
در نهایت، توصیه‌ای برای بازدید از عمارت کلاه فرنگی تهران باقی نمی‌ماند؛ همه مطالب را ریز‌به‌ریز در این مطلب به شما توضیح دادیم.
فقط یادتان باشد، امکان بازدید از عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد وجود ندارد. شما نمی‌توانید حتی وارد محوطه این عمارت بشوید. تنها راهی که بتوان از شکوه معماری کاخ عشرت آباد لذت برد، این است که از دور، از لای میله‌ها، آن را ببینید.
با این حال اگر به منطقه عشرت آباد رفته و تجربه‌ای از دیدن عمارت کلاه فرنگی دارید، خوشحال می‌شویم کامنت شما را زیر این مطلب در مجله گردشگری علی بابا ببینیم. ما علی بابایی‌ها همیشه مشتاق خواندن کامنت‌های شما هستیم. سفر به سلامت.
