قطعا در دهه‌های گذشته به ذهن گردشگران و علاقه‌مندان به سفر و گردشگری هم خطور نمی‌کرد که بتوانند با یک کلیک از محل مورد علاقه خود بازدید و درمورد آن اطلاعات کسب کنند. این در حالیست که امروزه با پیدایش گردشگری آنلاین و از راه دور فرد بدون آنکه به صورت فیزیکی در محل مورد نظر خود حضور پیدا کند، می تواند با کمک اینترنت از هرکجای دنیا که می‌خواهد دیدن کند.
گردشگری الکترونیک عمری کمتر از چند دهه دارد. با این وجود در همین مدت کوتاه پیدایش خود حجم بالایی از بادیدکنندگان را به خود جذب کرده است.
تجربه سفری به‌صرفه
در این نوع گردشگری، گردشگر امکان مشاهده اطلاعات به صورت صوتی، تصویری و متنی را از فضای واقعی دارد؛ این ویژگی برای کسانی که وقت و هزینه کافی برای بازدید حضوری از مکانی خاص را ندارند یک فرصت استثنایی محسوب می‌شود.
در عصر حاضر بسیاری از ارائه‌دهندگان خدمات سفر، محصولات و خدمات خود را از طریق وب‌سایت ترویج داده و با این روش به علاقه‌مندانی که می‌خواهند در کمترین زمان ممکن در مورد محل مورد نظر خود حضور پیدا کرده و اطلاعات مورد نظر خود را به صورت طبقه‌بندی شده کسب کنند، کمک شایانی کرده است.
گردشگری آنلاین شاخه‌های متعددی دارد که از مهمترین آن‌ها می‌توان به جستجوی اطلاعات به صورت آنلاین و حضور غیرفیزیکی و بازدید از جاذبه‌های گردشگری اشاره کرد.
بازدید آنلاین و سه بعدی با استفاده از یک دستگاه واقعیت افزوده و یا همان VR و بهره‌گیری از تصاویر پانورامای ۳۶۰ درجه از دیگر مدل‌های این نوع گردشگری است که به قدری حس واقعی بودن به مخاطب می‌دهد که فرد ترغیب می‌شود از این بازدیدها عکس یادگاری بگیرد.
علاوه بر این، در برخی از مدل‌های گردشگری آنلاین سیستم‌های دوربین شهری امکان مشاهده شهرهای مختلف را به صورت زنده برای افراد فراهم کرده‌است. به‌عنوان مثال شما بدون اینکه برای سفر به پاریس اقدام به دریافت پاسپورت و ویزا و خرید بلیط کرده باشید، می‌توانید در حالیکه در منزل خود نشسته‌اید در خیابان شانزه‌لیزه قدم بزنید که این امکان برای کسانی که آرزوی سفر به شهر رویاها را دارند یک فرصت طلایی تلقی می‌شود.
کاربرد گردشگری آنلاین
این‌گونه گردشگری برای معرفی جاذبه‌های گردشگری تاریخی و باستانی، اشیای قیمتی، مناظر طبیعی و… کاربرد دارد. یکی دیگر از کاربردهای این مدل گردشگری برای کشورهایی که زیرساخت مناسب و امکانات برای حجم وسیعی از سفرهای گردشگران را ندارند، مورد استفاده است. علاوه براین، مهمترین کاربرد این فناوری جلوگیری از تخریب آثار باستانی است که ممکن است بر اثر بازدیدهای حضوری گردشگران ایجاد شود.
در این نوع گردشگری امکان تعامل گردشگران با یکدیگر نیز وجود دارد، به این معنا که فرد می‌تواند در این فضا با کسانی که دارای علایق مشترک هستند ارتباط گرفته و دانش و عقاید خود را با دیگران به اشتراک بگذارد؛ قطعا با توسعه ابزارهای جدید مبتنی بر فناوری اطلاعات و افزایش کاربران مشتاق این امکان، قوت بیشتری گرفته‌است.
برکسی پوشیده نیست که شناخت و گسترش فرهنگ جوامع و سبک زندگی بومی از طریق صنعت گردشگری امکان‌پذیر است؛ به‌گونه‌ای که عده‌ای معتقدند گردشگری کلید ورود به شناخت تاریخ، فرهنگ و سنن جوامع گوناگون است. این در حالیست که گردشگری آنلاین نیز به دلیل سهولت در دسترسی می‌تواند چنین ویژگی‌هایی را داشته‌باشد.
ضمن اینکه بهره‌مندی از فناوری‌اطلاعات در صنعت گردشگری باعث رشد و رونق گردشگری سنتی نیز خواهد شد. اگر دست‌اندرکاران این حوزه با هوشمندی از تکنولوژی‌ها و پتانسیل‌های موجود استفاده کنند، قطعا در ترغیب و جذب گردشگران، تقویت صنعت هتلداری، معرفی جاذبه‌های گردشگری و اطلاع‌رسانی در سطح جهان موثر واقع می‌شوند.
علاوه بر مزایای یاد شده، گردشگری در فضای دیجیتال قطعا از بعد اقتصادی نیز قابل بررسی است. چرا که با شکل‌گیری این صنعت افراد متخصصی مانند تولیدکنندگان محتوا، عکاسان و جغرافی‌دانان برای عرضه خدمات بهتر به‌کار گرفته می‌شوند که این مهم در ایجاد اشتغال برای جوامع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
شیوع کرونا و گسترش گردشگری آنلاین
همه این صحبت‌ها در حالی مطرح شده است که پس از شیوع و گسترش ویروس کرونا، این نوع گردشگری در سراسر جهان رونق ویژه‌ای یافته‌است؛ حال که با تشویق افراد به ماندن در خانه، صنعت عظیم گردشگری دچار چالش جدی شده، بسیاری از آژانس‌های گردشگری مطرح جهان به این حوزه توجه ویژه‌ای کرده‌اند و گردشگری آنلاین و تور مجازی را برای مشتریانشان راه‌اندازی کرده‌اند.
گردشگری آنلاین در ایران
رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران با اشاره به شرایط حاکم که به صنعت گردشگری لطمه زده است، گفت: نباید فراموش کنیم که چالش‌ها باعث گُل کردن خلاقیت در افراد و رشد و توسعه همه جانبه می‌شود.
دکتر امیر ناظمی ادامه داد: با اجرای طرح گردشگری آنلاین در کشورمان با توجه به حضور در ایام کرونا دریافتیم که علاقه‌مندانی به این حوزه در کشور وجود دارند و از این رو، تصمیم گرفتیم این مسیر را ادامه دهیم.
معاون وزیر ارتباطات تصریح کرد: یکی از طرح‌هایی که در این راستا در عید نوروز اجرا شد، برنامه ۱۱ هزار کیلومتر بین دو هفته تاریخی یعنی روز حفاظت از بناها و محوطه‌های تاریخی و روز موزه‌ها بود که با استقبال بی‌نظیری روبه‌رو شد.
وی تاکید کرد: بنابراین، در این راستا باید با تامین زیرساخت‌های مورد نیاز و بهره‌گیری از توانایی‌های بخش خصوصی و سمن‌ها از پتانسیل‌های موجود در کشور نهایت بهره را ببریم.
ناظمی تاکید کرد: ضمن اینکه در این حوزه همکاری‌های موثری بین دو وزارتخانه ارتباطات و میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، شکل گرفت که قطعا با هم‌افزایی و تامین زیرساخت‌های مورد نظر می‌توان به خلق ایده‌های ناب و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های جدید امیدوار بود.
وی در ادامه اظهار کرد: به نظر می‌رسد بهره‌گیری از فناوری‌اطلاعات در صنعت گردشگری بتواند باعث توجه ویژه به نگاه تاریخی و فرهنگی در کشور شود و این فرهنگ بیش از گذشته و در سطوح متنوع‌تری مورد توجه قرار گیرد.
چالش‌های گردشگری آنلاین
در این گزارش در رابطه با جنبه های متعدد این نوع گردشگری صحبت شد، اما نباید از این نکته غافل ماند که استفاده از فناوری‌اطلاعات در صنعت گردشگری نیز مانند بسیاری از وجوه زندگی انسان نمی تواند آن صفا و صمیمیت تعامل فیزیکی و آن شور و حال گردشگری سنتی را به افراد القا کند. هیچ‌گاه پیشرفته‌ترین رایانه‌ها و تجهیزات هم نمی‌توانند احساسات انسانی و تجربه گردشگری سنتی را به افراد منتقل کنند.
علاوه براین، برای بهره‌گیری از گردشگری آنلاین شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات گردشگری باید از توانایی و سواد پرسنل خود در این زمینه اطمینان داشته‌باشند تا بتوانند به آن هدفی که موردنظرشان است، دست پیدا کنند. چراکه، قطعا در صورت استفاده از افراد بدون مهارت و تجهیزات و دستگاه‌های نامناسب، به‌جای بهره‌مندی از تکنولوژی و رونق فعالیت خود، قطعا بر مشکلات خود می‌افزایند.
