سال‌های سال است که گردشگری به عنوان ابزاری موثر برای رشد و توسعه اقتصادی کشورها، به‌ویژه در نواحی روستایی مطرح شده است. کشورهای پیشرو در حوزه گردشگری به این نتیجه رسیده‌اند که صنعت گردشگری نقش غیرقابل‌انکاری در توسعه نواحی روستایی داشته و موجب ایجاد تحولات شگرفی در این مناطق شده است.
البته نباید از این مساله غافل بمانیم که ورود گردشگری به مناطق بکر روستایی در کنار تاثیرات مثبتی چون اشتغالزایی و رونق اقتصادی در جوامع محلی، موجب ایجاد دگرگونی‌های متعددی از قبیل تعدد در سبک معماری و جانمایی کاربری‌های خارج از محدوده، تغییر در کاربری‌های کشاورزی و به حاشیه رفتن فعالیت‌های کلاسیک و ریشه‌دار در نواحی روستایی و مهمتر از همه، تغییر فرهنگ و سبک زندگی سنتی اینگونه جوامع می‌شود.
با این حال، بسیاری از کارشناسان و مدیران محلی علاقه‌مند به توسعه گردشگری در نواحی روستایی هستند و برای تبدیل شدن ناحیه جغرافیایی خود بسیار تلاش می‌کنند. چراکه، معتقدند آثار مثبت جذب گردشگر برای جوامع محلی و مناطق روستایی بسیار بیشتر از تبعات منفی آن است.
روستای سروندان کجاست؟
یکی از این مناطق روستای سروندان است. این روستا در یکی از بزرگترین روستاهای شهر سنگر و از توابع استان گیلان واقع شده و رودخانه و سدهای بسیاری دارد، به‌گونه‌ای که برخی معتقد هستند که در گذشته اسم روستا «سرآب بندان» بوده و امروزه با تغییراتی به سروندان تبدیل شده است.
روستای سروندان در دهستان ویشکاننک بخش سنگر رشت قرار دارد و براساس آمار موجود بالغ بر دوهزار و ۶۰ نفر جمعیت دارد.
پتانسیل‌های بی‌نظیری که نادیده گرفته شده‌اند
دهیار روستای سروندان در گفتگو با خبرنگار ما با بیان اینکه این منطقه پتانسیل‌های فراوانی در حوزه جذب گردشگر در اختیار دارد، گفت: با این وجود تا به حال هیچ‌گونه حمایت مادی و معنوی از سوی هیچ نهاد و ارگانی از ما صورت نگرفته است تا بتوانیم به اهدافمان در این حوزه دست یابیم.
عباس اشجعی فرد ادامه داد: از سوی دیگر، در این روستا ظرفیت‌های مالی وجود ندارد که خودمان بتوانیم به این حوزه ورود پیدا کنیم. این در حالیست که مناطق طبیعی بکر و وجود رودخانه‌های فراوان و مناطق سرسبز می‌تواند فضای مناسبی را برای مسافران و طبیعت‌گردان برای سفر به این منطقه ایجاد کند.
وی ادامه داد: ضمن اینکه، وجود راه ترانزیتی سنگر به کوچصفهان که در ادامه، به لاهیجان می‌رسد، سروندان را به یکی از محورهای بسیار پرتردد تبدیل کرده است. از این رو، می توان از این فرصت استفاده کرده و با ایجاد بازارهای محلی و فروش محصولات محلی که قطعا جذابیت‌های ویژه‌ای برای گردشگران دارند، فضای مناسبی برای فروش محصولات محلی ایجاد کنیم؛ اینگونه برای زنان که نیمی از جمعیت این روستا را تشکیل می‌دهند اشتغال و به دنبال آن درآمد ایجاد خواهد شد.
ایجاد گردشگری کشاورزی در سروندان
اشجعی تصریح کرد: همچنین با توجه به اینکه عمده محصول این روستا برنج است و از آنجا که سروندان منطقه‌ای سرسبز و پرآب است، می‌توانیم با توسعه گردشگری کشاورزی، این شاخه از صنعت گردشگری را نیز در کشور گسترش دهیم. واضح است که با رشد گردشگری کشاورزی، استفاده از محصولات ارگانیک طرفداران بیشتری پیدا کرده و این موضوع باعث ایجاد آگاهی و ارتقای سلامت گردشگران از یک سو و رونق اقتصادی و درآمدزایی در جوامع محلی از سوی دیگر می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به برنامه‌های اجرایی که ارائه داده‌ایم، عمده‌ترین درخواست‌های ما از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان است. چراکه، سروندان با توجه به پتانسیل‌هایی که دارد، برای گردشگری بسیار مناسب است. از این رو، می‌توان با تمرکز بر رودخانه‌های این استان فضاهای مناسبی را برای جذب گردشگر ایجاد کرد که متاسفانه تا کنون به آن توجهی نشده است.
امکان ایجاد بزرگترین پارک ساحلی در کشور
اشجعی با تاکید بر اینکه، در این میان، بنیاد مسکن و شهرسازی و سازمان برنامه و بودجه هم باید به این حوزه ورود پیدا کنند، تاکید کرد: در این منطقه این امکان وجود دارد که یکی از بزرگترین و مجهزترین پارک‌های ساحلی کشور ایجاد شود. علاوه بر این، می‌توان با ایجاد شرایطی برای ماهیگیری گردشگران زیر نظر مسوولان مربوطه نه تنها باعث رونق منطقه شد بلکه، بسیاری از معضلات موجود را نیز رفع کرد.
وی با اشاره به وضعیت بومگردی در این منطقه گفت: در حال حاضر، در منطقه مذکور بومگردی بسیار پراکنده و به صورت شخصی صورت می‌گیرد. این در حالیست که با یک برنامه‌ریزی مناسب، می‌توان با توجه به بافت سنتی این منطقه، این حوزه که طرفداران فراوانی هم دارد را مدیریت کرده و بهره بسیاری از آن برد. قطعا این امر مستلزم کسب مجوز و تامین اعتبار است.
تبعات منفی ورود گردشگر را مدیریت خواهیم کرد
دهیار روستای سروندان در رابطه با تبعات منفی ورود گردشگر به این روستا گفت: علیرغم اینکه اهالی این روستا افرادی مذهبی هستند، اما با اندیشیدن تمهیداتی در نظر داریم فرهنگ روستایی خودمان را به دیگران معرفی کنیم. ضمن اینکه، اهالی روستای سروندان بسیار مهمان‌نواز بوده و از ورود گردشگران به این منطقه استقبال می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه تبعات منفی ورود گردشگر را مدیریت خواهیم کرد، گفت: دلیل اینکه گردشگران باعث بروز مشکل در جوامع محلی می‌شوند، این است که نظارت و برنامه‌ریزی دقیقی روی آنها صورت نمی‌گیرد و هیچ‌کس متولی این امر نیست. وگرنه با فرهنگ‌سازی و نظارت اصولی می‌توان بسیاری از مضلاتی که در حال حاضر، صنعت گردشگری و جوامع محلی با آن مواجه هستند را به حداقل رساند.
چه باید کرد؟
بر اساس این گزارش، صنعت گردشگری کشورمان علیرغم پتانسیل‌های فراوانی که در اختیار دارد در مسیر رشد و توسعه خود با موانع عمده‌ای مواجه است. به‌عنوان مثال در حوزه گردشگری روستایی و توسعه آن، با یک نگاه علمی و مدیریت صحیح می‌توان ضمن ایجاد رونق اقتصادی در جوامع محلی، تبعات منفی نظیر تغییر فرهنگ بومی و سبک زندگی سنتی و خسارت‌های زیست محیطی را به حداقل رساند.
این مهم میسر نمی‌شود مگر اینکه مسوولان و مدیران مربوطه به مسائلی نظیر کمبود زیرساخت‌های گردشگری، نحوه کسب درآمد جوامع محلی، نحوه مدیریت گردشگری، بهبود مدیریت ضایعات و پسماند، تغییر روابط شخصی به واسطه گسترش روابط اجتماعی، افزایش کیفیت زندگی جوامع محلی، کاهش آثار زیست محیطی مانند آلودگی، ارتقای کیفیت محیطی، فرهنگ‌سازی در جامعه در خصوص اهمیت دادن به منابع طبیعی، جاذبه‌های فرهنگی، آمیختگی فرهنگی، بهسازی محیط‌زیست و چشم‌اندازهای طبیعی، تمرکز بر بهبود زیرساخت‌های گردشگری، نحوه برخورد جامعه میزبان، افزایش مشارکت مردم محلی، کمبود تسهیلات لازم برای گردشگری، ایجاد اشتغال و کارآفرینی، معرفی فرهنگ های بومی و محلی و معرفی جاذبه های طبیعی واقف بوده و بر اساس آن برنامه‌ریزی کنند.
