شرایط کنونی جامعه ما، گاهی داشتن حال خوب و ذهن آرام را به آرزویی محال تبدیل می‌کند؛ اضطراب‌ها و نگرانی‌های ما درباره مسائل مختلف، بخش بزرگی از ظرفیت روانی‌مان را اشغال می‌کند و آستانه صبر و تحمل ما را پایین می‌آورد
این بار روانی طبیعتا روی احوال افراد، ارتباطات خانوادگی و دوستانه، عملکرد و بازدهی در محیط کار و… تاثیر منفی قابل‌توجهی دارد و در نهایت، کاهش احساس رضایت ما را نسبت به زندگی در پی دارد.
علی‌بابا هم سعی کرده در این روزها که افراد کنار چالش‌ها و بحران‌های روزمره زندگی خودشان، با فشار روانی بیماری کرونا دست‌وپنجه نرم می‌کنند، حواسش به حال خوب اعضای خود باشد. به همین دلیل طرح «ارتقای سلامت روان» در علی‌بابا با همکاری تیم مسئولیت اجتماعی و منابع انسانی راه‌اندازی شد.
طرحی که در آن علیباباییها می‌توانند داخل سازمان از جلسات مشاوره رایگان بهره‌مند شوند و روان خود را از بارِ تنش‌ها و نگرانی‌ها اندکی سبک کنند. همچنین با طرح سلامت روان علی‌بابا، افراد برای دریافت خدمات به روانشناسان منتخب معرفی می‌شوند و می‌توانند این خدمات را با تخفیف ویژه دریافت کنند. بازپرداخت بخشی از هزینه ویزیت، از دیگر امکانات این طرح است.
اگر می‌خواهید با خدمات روانشناسی علی‌بابا بیشتر آشنا شوید، گفتگوی کوتاه زیر را با تیم روان‌شناسانِ واحد مسئولیت اجتماعی علی‌بابا بخوانید.
چه شد علی‌بابا تصمیم گرفت از کمک روانشناسان در سازمان استفاده کند؟
شهریور سال ۱۴۰۰، مدتی بعد از شیوع کرونا، برای همه ما مشخص شد رشد این بیماری، متوقف نشده و در جهش‌ها و پیک‌های مختلف، به بقای خود ادامه می‌دهد.
این بیماری، برای بسیاری از همکارانمان با فراق و سوگ عزیزانشان همراه شد و شرایط روحی نامساعدی ایجاد کرد. بعضی دیگر از همکاران هم از افراد خانواده خود که به این ویروس مبتلا شده بودند، پرستاری می‌کردند.
از طرف دیگر، گروهی از همکاران نیز به این بیماری مبتلا شدند. افرادی هم بودند که هرچند هیچ‌یک از این شرایط را نداشتند، اما دلهره ابتلا به کرونا دائما همراهشان بود.
به همین خاطر مدیر واحد CSR پیشنهاد پیاده‌سازی اجرای طرح سلامت روان را با واحد منابع انسانی مطرح کرد و قرار شد در مرحله اول، اجرای طرح با کمک روانشناسان واحد CSR شروع شود. به دلیل اضطرابی که در اوضاع پرتنش قبل از دسترسی به واکسن ایجاد شده بود، در عرض یک هفته، با ارسال توضیحات لازم و یک پرسشنامه استاندارد سنجش سلامت روان، طرح به همکاران معرفی شد.
ما بهداشت و سلامت روانِ همکارانی را که به پرسشنامه پاسخ دادند، بررسی کردیم و با افرادی که احتمالا نیاز به مداخله سریع‌تری داشتند، خصوصی تماس گرفتیم. در مدت کمی هر دو روانشناس واحد مسئولیت اجتماعی وارد عمل شدند، تا جایی که برای بعضی افراد در یک هفته سه جلسه مشاوره برگزار شد. در نتیجه توانستیم تا حدودی بحران را مدیریت کنیم. در بعضی موارد هم افراد انگیزه پیدا کردند تا برای ارتقای بهداشت روان خود، پیگیری بیشتری داشته باشند.
نکته کلی که در این فرایند وجود داشت، این بود که از همان ابتدای شروع طرح و ابراز همدردی با همکاران، از حضور روانشناس در سازمان استقبال گسترده‌ای شد.
خیلی از همکاران می‌گفتند از اینکه می‌دانیم حال و شرایط‌مان برای عده‌ای در سازمان اهمیت دارد و ما را درک می‌کنند، بسیار خوشحال هستیم. اینکه می‌توانیم از دغدغه‌های‌مان فارغ از هر قضاوتی صحبت کنیم، بسیار ارزشمند است.
مشاوره هایی که به پرسنل ارائه می‌شود، چه تاثیر کوتاه‌مدتی بر آن‌ها و محیط کاری سازمان داشت؟
چه افرادی که در طرح اولیه (طرح ارتقای سلامت روان در دوران کرونا) مشاوره گرفتند و چه افرادی که بعدها با دیدن تمایل و حس رضایت همکاران‌شان ترغیب شدند از خدمات روانشناسی استفاده کنند، از نتیجه گفتگو با روانشناسان سازمان رضایت داشتند. با ادامه پیدا کردن مشاوره‌‌های فوری برای پرسنل، طرح بعدی که «سلامت روان» بود، پیشنهاد و مطرح شد.
با تبادل نظر بین واحدهای CSR و HR، تصمیم گرفتیم طرح با شرایط جدید در سازمان ادامه پیدا کند.
در طول اجرای طرح «سلامت روان»، کم‌کم بحران کرونا کم‌رنگ شد و سایر مسائلی که در حیطه سلامت روان قرار دارد، برای علیباباییها اهمیت پیدا کرد و آن‌ها در این زمینه هم از ما درخواست همراهی و کمک کردند.
می‌توان گفت آن چیزی که در نتیجه گفتگو با همکاران دیدیم، رضایت از روند ارائه خدمات روان‌شناختی در سازمان است و به نظر می‌رسد استفاده از خدمات مشاوره (چه داخل و چه خارج سازمان) به تدریج برای افراد، به یک روتین در زندگی شخصی و روالی ثابت در مسیر توسعه فردی تبدیل شده است.
شاید علت آن، همین باشد که تاثیر مشاوره‌ها حتی در کوتاه‌مدت هم خود را نشان می‌داد. همکاران در دوران مراجعه حال بهتری داشتند و با انگیزه بالاتری فعالیت می‌کردند. ما تفاوت احوالات آن‌ها را در جلسات متوالی می‌دیدیم.
نکته مهم این است که حین جلسات مشاوره، افراد با مفهوم جدیدی مواجه می‌شدند و آن رویارویی با کارهای بر زمین مانده بود و تلنگری که می‌گفت «من کار نیمه‌تمامی در گذشته‌ام دارم که باید با آن مواجه شوم.».
موضوع جالب دیگر اینکه بعضی از همکاران درباره مشکلات داخلی سازمان، مثل مسائلی که در محیط کاری خود داشتند، به راه‌حل‌ها و تصمیم‌های جدیدی رسیدند. این موضوع روی بهبود روابط افراد در سازمان هم تاثیر چشمگیری داشت.
رویکرد تیم روانشناسی علی‌بابا در جلسات مشاوره چیست؟ چطور سعی می کنید به افراد در سازمان کمک کنید؟
طبیعتا هر دو روانشناس علی‌بابا زمان محدودی دارند. بنابراین چه مشاوره حضوری و چه مشاوره آنلاین این تیم برای حل همه مشکلات مطرح‌شده از سوی افراد سازمان کافی نبود. راهکار ما این بود که برای ادامه جلسات، افراد را بعد از مصاحبه تشخیصی یا بعد از چند جلسه، به روانشناسان معتمد بیرون از سازمان ارجاع دهیم.
خود ما هم به عنوان روانشناس علی‌بابا هر ارتباط را با همدلی و اعتماد دو طرفه شروع کردیم و این اطمینان را دادیم که تمام جلسات مشاوره مشمول اصل رعایت محرمانگی است و بخش جدایی‌ناپذیر کار ماست. همکاران هم به‌راحتی با ما ارتباط می‌گرفتند و درباره مشکلات‌شان صحبت می‌کردند.
تمرکز ما بر این است که همه علیباباییها باور داشته باشند افرادی گوشه‌ای از این سازمان، هوای آن‌ها را دارند. بنابراین هر زمان افراد سازمان به کمک و همفکری نیاز داشتند، می‌توانند روی کمک و راهنمایی ما حساب کنند.
به عبارت دیگر امیدواریم همه افراد این اطمینان را داشته باشند که می‌توانند قبل از اتخاذ هر تصمیم مهم به روانشناس سازمان مراجعه کنند و دغدغه خود را با آن‌ها در میان بگذارند.
مشاوره با روانشناسان در بلندمدت هم فایده‌ای دارد؟ بعد چند سال این طرح چه آورده‌ای دارد؟
به طور کلی می‌توان گفت توجه به سلامت روان، دریچه‌های جدیدی در ذهن افراد می‌گشاید و موجب تحولات بنیادین در کیفیت زندگی می‌شود و امروزه حضور روانشناس در سازمان‌ها یک ضرورت علمی و عملی اثبات شده است. کاهش تنش، شناسایی مشکلات و چالش‌های دورن سازمانی، مهارت‌آموزی و یافتن راه‌حل برای افزایش تاب‌آوری کلی سازمان از دست‌آوردهای حضور روانشناس در یک سازمان است. با شناسایی نیازها و چالش‌ها می‌توان دوره‌های آموزشی و انواع مداخلات سودمند را برنامه‌ریزی کرد. ضمن اینکه مدیران با حفظ محرمانگی و حفظ امنیت شغلی و حریم پرسنل، در جریان مشکلات سازمان تحت مدیریت خود قرار می‌گیرند و راه‌هایی برای بهبود سلامت و امنیت روانی درون سازمانی تدارک می‌بینند.
همچنین روانشناس می‌تواند به تناسب شرایط روحی هر فرد، درباره مسیر شغلی او در علی‌بابا مثل ارتقای شغلی، بازنگری در عملکرد یا… اظهارنظر کند و شیوه انجام تغییرات رفتاری و اجرای تصمیم‌ها را به سمتی ببرد که با چارچوب روحی و تاب‌آوری آن فرد همخوانی داشته باشد.
روانشناسان بیرون از سازمان علی‌بابا چطور با پرسنل همکاری می‌کنند؟
با توجه به صحبت‌هایی که ما با تیم منابع انسانی علی‌بابا داشتیم، یک کلینیک مورد تایید را به پرسنل علی‌بابا معرفی کردیم. افرادی که از سمت ما به روانشناسان این کلینیک معرفی شده باشند، می‌توانند با تخفیف قابل‌توجه و هزینه بسیار کمتری از خدمات مشاوره یا روان‌درمانی استفاده کنند. خود مجموعه علی‌بابا هم کمک‌هزینه مربوط به دریافت خدمات روانشناسی را به این افراد پرداخت می‌کند.
همچنین تهیه داروهای تجویزشده توسط روانپزشک با پوشش بیمه تکمیلی سازمان هزینه کمتری برای پرسنل خواهد داشت.
این گروه از روانشناسان هرچند موردتایید ما هستند، اما هیچ ارتباطی با هم نداریم و درباره مراجعه‌کنندگان هیچ اطلاعاتی از آن‌ها دریافت نمی‌کنیم. بنابراین علیباباییها می‌توانند اطمینان‌خاطر داشته باشند که حریم خصوصی آن‌ها کاملا محفوظ است.
همکاران چطور می‌توانند از خدمات روان‌شناختی در علی‌بابا بهره‌مند شوند؟
برای این کار درخواست‌تان را با عنوان «درخواست مشاوره» به آدرس CSR@alibaba.ir ارسال کنید تا یکی از روانشناسان تیم مسئولیت اجتماعی، «مهرنوش نرسی» یا «ناهید نجفی» با شما تماس بگیرند.
بعد از برگزاری جلسه اولیه با روانشناس به یکی از توافق‌های زیر خواهید رسید:
- ادامه جلسات مشاوره در داخل سازمان حداکثر تا ده جلسه برای حل موضوع.
- معرفی شما به یکی از روانشناسان خارج از سازمان. (از طریق این معرفی شما تخفیف قابل‌توجهی در هزینه جلسات مشاوره خواهید داشت.)
در آخر مجددا تاکید می‌شود این خدمات چه داخل سازمان و چه خارج از آن، با حفظ محرمانگی است و هیچ گزارشی از وضعیت همکاران از سوی واحد مسئولیت اجتماعی ارائه نخواهد شد.
سلام. وقت بخیر. طرح ارزشمندی است. اینکه مدیران و رهبران سازمان شما اینگونه به نیروی انسانی خوئ بها می دهند جای قدردانی دارد. این سه کتاب را برای مطالعه و بهبود فضای انسانی سازمان شما پیشنهاد می کنم:
۱- رهبری مشفقانه.
۲- یک رهبر مثبت باش
۳- شغل خود را در آغوش بگیر
هر سه کتاب توسط انتسارات خانواده سالم منتشر شده است